W nocy z 9 na 10 września 2025 roku doszło do bezprecedensowego naruszenia polskiej i natowskiej przestrzeni powietrznej. Podczas zmasowanego rosyjskiego ataku dronami na Ukrainę, kilkanaście bezzałogowych statków powietrznych wtargnęło nad terytorium Polski. Część z nich została zneutralizowana przez polską obronę przeciwlotniczą i myśliwce NATO, a fragmenty spadających maszyn spowodowały szkody materialne we wschodniej części kraju. Było to pierwsze tak wyraźne potwierdzenie, że agresja Rosji przeciwko Ukrainie wkracza w przestrzeń bezpieczeństwa samego Sojuszu.

Na reakcję nie trzeba było długo czekać. Rosyjskie i białoruskie kanały propagandowe natychmiast zaczęły rozmywać sprawstwo i sugerować, że incydent był wynikiem „przypadkowego zejścia z kursu”. Równolegle w polskiej przestrzeni publicznej pojawiły się komentarze nieformalnych aktorów (komentatorów i polityków znanych z podzielania narracji Kremla) którzy bez żadnych dowodów zaczęli oskarżać Ukrainę o „prowokację” i rzekomą próbę wciągnięcia Polski do wojny.

Podobne głosy zaczęto eksponować także na Zachodzie. Szczególnie nagłośniony został komentarz przedstawianego jako brytyjski dziennikarz Warrena Thorntona, który w mediach społecznościowych napisał: „Histeryczny wrzask, jaki wywołała UE, przypomina krzyki dzieci mdlejących, bo odmówiono im kawałka czekolady przed obiadem. Tylko Bóg jeden wie, jak zareagowaliby, gdyby zwykły obywatel Rosji zbliżył się do ich granicy z kijem”. W innym fragmencie tego samego wpisu Thornton dodał: „Rosja zrobiła wszystko, co w jej mocy, aby zapobiec wciągnięciu innych krajów w ten konflikt, pomimo wszystkich europejskich prowokacji”.

To właśnie takie narracje, bagatelizujące incydent, przerzucające winę na Zachód i posługujące się figurami „zachodnich głosów” stały się w ciągu kilku godzin elementem większej operacji informacyjnej Kremla. Poniższa analiza pokazuje, w jaki sposób rosyjska propaganda wykorzystuje aktorów takich jak Thornton do legitymizowania przekazów w świecie arabskim, jakie techniki manipulacyjne są stosowane oraz jak można je rozpoznawać i neutralizować.

Teza i kontekst

Wypowiedź „brytyjskiego dziennikarza” Warrena Thorntona, który określił reakcję Europy na incydent z dronami nad Polską jako „śmieszną”, została błyskawicznie podchwycona i wzmocniona przez media kontrolowane lub afiliowane na Kreml, także w wersjach arabskich. To wzorcowy przykład uprzywilejowanego cytowania aktorów z Zachodu w celu nadania wiarygodności rosyjskim narracjom w regionie MENA. RT Arabic opublikowało materiał sygnalizujący tę opinię i wpięło ją w szerszy strumień treści bagatelizujących incydent i podważających wiarygodność Polski i NATO. 

Powyższe działania są elementem skoordynowanej operacji wpływu, której celem jest dominacja interpretacyjna: rozmywanie sprawstwa Rosji, insynuowanie „ukraińskiej prowokacji”, ośmieszanie reakcji Warszawy i Sojuszu. 

Kim jest Warren Thornton? 

Thornton to niszowy komentator i prokremlowski bloger, a nie rozpoznawalny brytyjski dziennikarz, co sugerują rosyjskie kanały propagandowe. Ma udokumentowaną historię szerzenia dezinformacji nt. Ukrainy (został zatrzymany w Wielkiej Brytanii w 2023 r. w związku z publikacjami uznanymi przez policję za wprowadzające w błąd). W 2025 r. zasłynął tezą o „1,8 mln” poległych ukraińskich żołnierzy (liczbą bez pokrycia), którą rosyjskie media przekształciły w „newsa”. 

Jak rosyjskie (w tym arabskojęzyczne) media wykorzystują Thorntona?

1. Szybka amplifikacja: materiały w rosyjskich serwisach (Runews24, OSN, agregatory) eksponują cytaty z Thorntona, tytułując go jako „brytyjskiego dziennikarza”, co ma nadawać pozór zewnętrznej bezstronności. 
2. Wpięcie w arabski strumień treści: RT Arabic amplifikuje wypowiedź i równolegle publikuje linie zgodne z przekazem Kremla („Polska oskarża bez dowodów”, „może to pomyłka”), tworząc dla odbiorcy wrażenie konsensusu. 
3. Recykling wcześniejszych tez: ta sama „osoba z Zachodu” wcześniej dostarczała chwytliwe, skrajne narracje, które były powielane przez prorosyjskie media i niszowe portale jako „głos brytyjskiego dziennikarza”. 

Zidentyfikowane techniki manipulacyjne 

1. Świadectwo fałszywego autorytetu – nadawanie wiarygodności przekazowi przez odwołanie do rzekomego autorytetu z Zachodu („brytyjski dziennikarz”). W rzeczywistości to aktor peryferyjny, ale etykieta „British journalist” ma działać jak halo effect. Przykład: tytuły w Runews24/OSN i RT Arabic. 
2. Pranie informacji – kontrowersyjna teza (np. „1,8 mln ofiar” czy „histeryczna UE”) jest podana przez zachodniego komentatora, następnie „prana” przez sieć prorosyjskich mediów jako rzekomy fakt z zewnętrznego źródła. 
3. Selektywny dobór informacji – selektywne eksponowanie pojedynczych głosów (Thornton) i pomijanie dominującej reakcji Zachodu (jednoznaczne potępienie naruszenia przestrzeni NATO), aby wykreować obraz „powszechnej wątpliwości”. Kontrast: stanowiska przywódców i agencji prasowych vs. narracje RT Arabic. 
4. Ramowanie narracji – przeniesienie ciężaru z „kto naruszył polską przestrzeń” na „czy Polska i NATO nie panikują”. Ramę „paniki” wzmacnia karykaturalny język („dziecinna histeria”). 
5. Fałszywa równowaga – zestawianie bezpodstawnych insynuacji („może ukraińska prowokacja”, „może pomyłka”) z ustaleniami i ocenami instytucji, jakby były równorzędne. RT Arabic regularnie publikuje ujęcia „obie strony mówią…”, neutralizując odpowiedzialność Rosji. 
6. Odwracanie winy – sugerowanie, że to Ukraina lub Zachód „eskalują”, co wpisuje się w obserwowany po incydencie zestaw ram: minimalizacja, „nieznane obiekty”, przerzucanie winy, ośmieszanie reakcji Polski. 
7. Pozorowanie działań społecznych (oddolnych) – wielojęzyczne, szybkie replikowanie tej samej narracji (ros./ang./ar.) przez różne domeny, co tworzy iluzję szerokiego echa społecznego. Przykłady: Runews24 → agregatory → RT Arabic. 

Po co „zachodni” aktor w arabskiej przestrzeni informacyjnej?

• Legitymizowanie przekazu Kremla wobec odbiorców sceptycznych względem rosyjskich mediów: „nawet Brytyjczyk mówi…”.
• Podważanie wiarygodności NATO i Polski: rama „nadreakcji” i „braku dowodów” ma rozmiękczać ocenę realnego naruszenia, co obserwujemy w całym pakiecie narracyjnym po 10 IX. 
• Polaryzacja i erozja zaufania: celem jest obniżenie zaufania do oficjalnych komunikatów oraz wzmacnianie chaosu i emocji (kpina/oburzenie) przy jednoczesnym odwracaniu chronologii (sprawca–ofiara). 

Jak rozpoznawać i neutralizować podobne operacje?

1. Weryfikuj etykiety: „Western journalist/expert” – sprawdź dorobek i zasięgi, zanim uznasz wiarygodność. (W przypadku Thorntona – marginalny komentator, wielokrotnie wzmacniany przez media prorosyjskie). 
2. Szukaj pierwotnych źródeł: czy zachodni rząd/sojusz/wiarygodna agencja potwierdza przekaz? (Reuters/AP/instytucje NATO/EU). 
3. Identyfikuj ramę: jeśli akcent jest na ośmieszanie ofiary i „symetrię winy”, to sygnał ramy manipulacyjnej (framing/false balance). 
4. Zwracaj uwagę na powielanie: ten sam cytat w wielu domenach jednocześnie to często nie „konsensus”, tylko koordynacja (astroturfing). 

Wnioski

Przypadek Thorntona pokazuje, jak pojedynczy, peryferyjny aktor z Zachodu może stać się wielojęzycznym nośnikiem narracji Kremla (w tym m.in. w przestrzeni arabskojęzycznej) dzięki kombinacji fałszywego autorytetu, prania informacji, cherry-pickingu i astroturfingu. Z polskiego punktu widzenia to element większej układanki po incydencie z 10 IX: „dominacja interpretacyjna” zamiast sporu o fakty. Rozpoznanie tych schematów i trzymanie się komunikatów instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo ogranicza podatność na operacje wpływu. 

Przykładowe źródła cytowań i wzmianek

• RT Arabic – materiał z cytatem Thorntona oraz przekazy marginalizujące odpowiedzialność Rosji/insynuujące „brak dowodów”: https://arabic.rt.com/world/1710880-روسي-بعصا-صحفي-بريطاني-يهاجم-رد-الفعل-الأوروبي-على-حادث-الطائرات-المسيرة-ببولندا/
• Runews24 / OSN / agregatory – rosyjskojęzyczne amplifikatory cytatu o „histerii” i „dziecinnych krzykach”: https://runews24.ru/politics/12/09/2025/russkij-s-palkoj-britanskij-zhurnalist-raskritikoval-reakcziyu-zapada-na-inczident-v-polshe
• EADaily / Voennoe Delo – wcześniejsze wzmacnianie niezweryfikowanej tezy „1,8 mln” (Thornton jako źródło): eadaily.com/en/news/2025/08/05/nato-american-genocide-ukraine-has-lost-1-8-million-soldiers-since-the-smo-began-thornton
• Ukrinform (fact-check) – profil Thorntona jako propagandysty szerzącego fałszywe tezy nt. Ukrainy: ukrinform.net/rubric-factcheck/4023405-how-russia-used-brit-for-propaganda.html
• Disinfo Digest – ramy i cele operacji informacyjnej po incydencie (dominacja interpretacyjna, zacieranie sprawstwa, ośmieszanie reakcji): disinfodigest.pl/2025/09/11/dominacja-interpretacyjna-jak-kreml-rozgrywa-incydent-z-dronami-nad-polska/

Uwaga redakcyjna: Wszystkie cytaty z mediów rosyjskich (w tym tych arabskojęzycznych) przytaczane są jako przykłady narracji dezinformacyjnej. Nie utożsamiamy się z ich treścią.