Rosyjskie operacje wpływu w infosferze Armenii (wrzesień 2025)

We wrześniu 2025 roku przestrzeń informacyjna Armenii pozostawała celem zintegrowanych operacji psychologicznych prowadzonych przez rosyjskie i prorosyjskie kanały medialne. Głównym celem tych działań było utrwalenie przekonania o nieuchronnej zależności Armenii od Rosji, podważenie zaufania do Zachodu oraz delegitymizacja rządu Nikola Paszyniana i jego reform. Rosyjski ekosystem propagandowy łączył w tym okresie presję emocjonalną, manipulację symbolami narodowymi i fabrykację zachodnich źródeł medialnych, tworząc spójną narrację o Zachodzie jako „zdradzieckim protektorze” oraz o Rosji jako jedynym gwarancie bezpieczeństwa i tradycji.

Analiza syntetyczna

Rosyjska propaganda w Armenii zachowała wysoką intensywność i wzrastającą złożoność operacyjną. W przekazach prorosyjskich konsekwentnie eksponowano trzy powiązane ze sobą motywy: defetyzm wobec instytucji państwowych, idealizację „rosyjskiego parasola bezpieczeństwa” oraz moralną dyskredytację Zachodu. Celem tych działań jest utrwalenie w świadomości społecznej przekonania, że zachodnia integracja prowadzi do chaosu, utraty wartości i upadku suwerenności.

Wątki dezinformacyjne łączyły w sobie emocje strachu, rozczarowania i rezygnacji. Rosyjskie media eksploatowały zarówno aktualne wydarzenia (np. zmiany w symbolach narodowych), jak i tematy personalne (atak na wizerunek premiera Paszyniana), by wytworzyć wrażenie kryzysu państwowości. W efekcie powstała spójna przestrzeń przekazów o Armenii jako państwie słabym, rozczarowanym Zachodem i skazanym na protekcję Moskwy.

Wiodące linie narracyjne

1. „Rosyjski parasol bezpieczeństwa” – Armenia jako państwo zależne
Dominującym motywem propagandy pozostaje teza, że jedynie obecność wojskowa i polityczna Rosji chroni Armenię przed zagrożeniem ze strony Azerbejdżanu i Turcji. Kanały prorosyjskie, m.in. Rybar i Sputnik Armenia, przeciwstawiały „rozsądną lojalność Erywania” wobec Moskwy „błędnej drodze” Gruzji i Ukrainy. Celem jest normalizacja poczucia zależności jako warunku przetrwania.

2. „Zdrada Zachodu” i rozczarowanie proeuropejską polityką
Rosyjskie media amplifikowały przekazy o „porzuceniu” Armenii przez partnerów zachodnich. Serwisy takie jak RESTmedia i RT przedstawiały unijne programy (EITI, ProElect, Open Ownership) jako narzędzia manipulacji wyborczej i „miękkiej ingerencji politycznej”. Zachód był ukazywany jako siła wykorzystująca demokratyzację w celach geopolitycznych, a nie partnerskich.

3. Personalna delegitymizacja rządu i Paszyniana
Wykorzystano spreparowany portal The Times of Canada, który publikował fałszywe informacje o rzekomym zakupie luksusowej willi przez Paszyniana. Narracja ta miała podważyć jego wizerunek jako lidera antykorupcyjnego. Równolegle ANNA News i Node of Times rozpowszechniały przekaz o przygotowywaniu przez Zachód „nowego premiera”, Armena Grigoriana, co miało wywołać podejrzenia o sterowanie ormiańską polityką przez NATO i Wielką Brytanię.

4. Symboliczna „utrata tożsamości narodowej”
Decyzja o usunięciu wizerunku góry Ararat z paszportów została przedstawiona przez prorosyjskie media jako akt „zdrady narodowej” i podporządkowania Zachodowi. Wątek ten rozwijały kanały Rybar, Sputnik Armenia i grupy na Telegramie, które łączyły go z tezą o „wymazywaniu historii” i „osłabianiu Kościoła Apostolskiego”.

5. Armenia w chaosie i kryzysie
Rosyjskie i azerskie kanały konsekwentnie budowały obraz kraju pogrążonego w korupcji, bezradności i braku bezpieczeństwa wewnętrznego. Wykorzystywano tematy codzienne – przestępczość, wypadki, zapaść gospodarczą – by wzmacniać poczucie niepokoju i demoralizacji społecznej.

6. „Tradycja przeciw dekadencji Zachodu”
Narracje oparte na kontrastowaniu duchowości i konserwatyzmu Armenii z „moralnym upadkiem” Zachodu stały się szczególnie widoczne w przekazach Sputnik Armenia i „Domu Rosyjskiego”. Przekazy te odwoływały się do obrony wartości rodzinnych i wiary, przedstawiając Rosję jako „duchowego obrońcę” Armenii.

Techniki i narzędzia wpływu

• Fałszywe portale i klonowanie źródeł: m.in. The Times of Canada, RESTmedia; imitowanie zachodnich marek medialnych w celu legitymizacji dezinformacji.
• Transnarodowa amplifikacja: współpraca sieci Rybar, Node of Times, ZLenta, kanałów azerskich i ormiańskiej diaspory dla powielania treści.
• Strony-wydmuszki i sieci społecznościowe: pojawienie się profili HayLeaks i ArmFiles rozpowszechniających prorosyjskie narracje o „protektoracie Rosji”.
• Narracje emocjonalne i religijne: eksploatacja symboli narodowych, religii i poczucia zagrożenia dla polaryzacji społecznej.
• Fabrykacja personalna: tworzenie fałszywych historii o „zachodnich protektorach” ormiańskich polityków w celu dyskredytacji elit.

Komentarz analityczny

Wrzesień 2025 roku potwierdził, że rosyjska strategia informacyjna wobec Armenii osiągnęła wysoki poziom koordynacji i konsekwencji. Wykorzystanie fałszywych źródeł imitujących media zachodnie, takich jak The Times of Canada, świadczy o dalszym profesjonalizowaniu operacji wpływu. Równolegle rozwijane są sieci amplifikacji w ekosystemie rosyjsko-azersko-ormiańskim, w których kluczową rolę pełni kanał Rybar i jego pochodne.

Nowym trendem jest przeniesienie ciężaru z klasycznej dezinformacji politycznej na operacje o charakterze emocjonalno-tożsamościowym. Symboliczne kwestie – jak Ararat czy rola Kościoła – stały się narzędziem mobilizacji prorosyjskich emocji, a jednocześnie środkiem presji wobec władz. W efekcie rosyjskie operacje wpływu nie tylko destabilizują debatę publiczną, lecz także systematycznie podważają sens prozachodnich reform i utrudniają budowę odporności społecznej.

Projekt MUGA – Armenia

Publikacja powstała na podstawie bieżącego monitoringu środowiska informacyjnego Armenii, realizowanego w ramach projektu MUGA – moduł II („Śledztwa cyfrowe i analiza operacji wpływu na rzecz bezpieczeństwa środowiska informacyjnego społeczeństw Mołdawii, Ukrainy, Gruzji i Armenii”).
Projekt jest realizowany przez Fundację INFO OPS Polska oraz DFRLab (Atlantic Council). Działania finansowane są z budżetu państwa w ramach konkursu Ministra Spraw Zagranicznych RP „Dyplomacja publiczna 2024–2025 – wymiar europejski i przeciwdziałanie dezinformacji”. Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autorów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej.