რუსული საინფორმაციო ომი საქართველოს წინააღმდეგ არ მიმდინარეობს მხოლოდ ცალკეული პროპაგანდისტული შეტევების ან მწვავე პოლიტიკური კომენტარების დონეზე. ეს არის გრძელვადიანი ოპერაცია, რომლის მიზანია საზოგადოებრივი ცნობიერების ეტაპობრივი გადაფორმატება – ევროპულ პროექტთან ემოციური კავშირის შესუსტებიდან დაწყებული, პროტესტებისა და ოპოზიციის დელეგიტიმაციით გაგრძელებული, რუსეთის, როგორც საქართველოს „ბუნებრივი“ პარტნიორის, ნორმალიზებით დამთავრებული. ამ გზავნილებში ევროკავშირი წარმოჩენილი უნდა იყოს როგორც „ლპობადი“ და ქვეყნის ტრადიციებთან შეუსაბამო კონსტრუქცია, დასავლეთი – როგორც აგრესიული ჩამრევი ძალა, რომელიც ოპოზიციას მართავს, ხოლო მოსკოვი – ეკონომიკური უსაფრთხოებისა და გეოპოლიტიკური „რეალიზმის“ გარანტი.
ამ სტრატეგიის საკვანძო ელემენტია ასევე საქართველოს ხელისუფლების წარმოჩენის გზა. თბილისის მთავრობა წარმოდგენილია როგორც ერთადერთი ბარიერი ქაოსის, „ფერადი რევოლუციისა“ და რუსეთის წინააღმდეგ „პროქსი ომში“ (სხვისი ხელით ომში) ჩათვლის წინააღმდეგ. სამოქალაქო თავისუფლებების შეზღუდვა, დემონსტრაციების შესახებ კანონის გამკაცრება თუ ზეწოლა ოპოზიციაზე, აღქმული უნდა იყოს როგორც აუცილებელი დამცავი ზომები და არა დემოკრატიული სტანდარტების დემონტაჟი. შედეგად, ის, რაც ლიბერალური დემოკრატიის პერსპექტივიდან საგანგაშო იქნებოდა, საზოგადოებამ უნდა მიიღოს და „შეითვისოს“, როგორც სახელმწიფოს რაციონალური დაცვა.
ამ სურათში ევროკავშირი წარმოდგენილია როგორც „ლპობადი“ პროექტი, რომელიც ეწინააღმდეგება საქართველოს ტრადიციებსა და ინტერესებს, დასავლეთი – როგორც სახელმწიფოს შიდა საქმეებში ჩამრევი და ოპოზიციის მმართველი ძალა, ხოლო რუსეთი – როგორც ბუნებრივი პარტნიორი, ეკონომიკური უსაფრთხოებისა და გეოპოლიტიკური „რეალიზმის“ გარანტი. საქართველოს მთავრობას კი ეკისრება როლი ერთადერთი ბარიერისა ქაოსის, „ფერადი რევოლუციისა“ და მოსკოვის წინააღმდეგ „პროქსი ომში“ ქვეყნის ჩათრევის წინაშე.
ასეთი გზავნილების მიზანი არ არის მხოლოდ თბილისის ხელისუფლების მიმდინარე პოლიტიკური გადაწყვეტილებების მყისიერი მხარდაჭერა. საუბარია საზოგადოებრივი ცნობიერების გრძელვადიან გადაფორმატებაზე: ქართველების ევროპულ პროექტთან ემოციური კავშირის შესუსტებაზე, რუსეთის პარტნიორად აღქმის ნორმალიზებასა და მისაღები საშინაო პოლიტიკის ნორმების ეტაპობრივ გადაწევაზე „სუვერენული დემოკრატიის“ მოდელისკენ – რომელიც ფორმალურად პლურალისტულია, მაგრამ ფაქტობრივად ეფუძნება ძლიერ, სუსტად კონტროლირებად ძალაუფლებას.
ქვემოთ მოცემული სიტუაციური ანგარიში წარმოადგენს რუსული პროპაგანდისტული ძალისხმევის წამყვან ხაზებს ქართულენოვან საინფორმაციო გარემოში, ასევე აღწერს იმ საკვანძო ფსიქოლოგიურ მიზნებს, რომლებსაც ეს ნარატივები ემსახურება.
წამყვანი პროპაგანდისტული ნარატივები საქართველოს მიმართ
ქართულ ინფოსფეროში დომინირებს გზავნილები, რომლებიც ეჭვქვეშ აყენებს ევროკავშირის ინსტიტუტების სანდოობას, ახდენს საზოგადოებრივი პროტესტების დელეგიტიმაციას და ამყარებს თბილისის მთავრობის იმიჯს, როგორც სტაბილურობის ერთადერთ რეალურ გარანტს. პარალელურად, ვრცელდება შინაარსი, რომელიც რუსეთთან ურთიერთობების გაღრმავებას წარმოაჩენს როგორც რაციონალურ, „პრაგმატულ“ ალტერნატივას „მომაკვდავი“ დასავლეთის ფონზე.
„ევროკავშირი საქართველოს მიმართ ორმაგ სტანდარტებს იყენებს და ევრონესტს შანტაჟის იარაღად იყენებს“ საქართველოში დემოკრატიის მდგომარეობის შესახებ ევროკავშირის ინსტიტუტების კრიტიკული რეზოლუციები აღწერილია როგორც პოლიტიკურად მოტივირებული და არა შინაარსობრივი. ხაზგასმულია ვითომდა უსამართლობა – განსაკუთრებით რეგიონის სხვა ქვეყნების, მაგალითად სომხეთის მიმართ „უფრო რბილ“ დამოკიდებულებასთან შედარებით. ამ ხედვით, ევროპარლამენტი ახდენს „ევრონესტის“ პლატფორმის ინსტრუმენტალიზაციას, რათა თბილისს აიძულოს „უცხო დღის წესრიგი“ და თავს მოახვიოს საქართველოს ეროვნული ინტერესების საწინააღმდეგო გადაწყვეტილებები.
„პროტესტები თბილისში გარედან იმართება“ მასობრივი დემონსტრაციების მონაწილეები წარმოდგენილნი არიან როგორც უცხოური გრანტებით დაფინანსებული ჯგუფები, რომლებიც დაკავშირებულნი არიან ევროკავშირის ქვეყნების საელჩოებთან და დასავლურ ფონდებთან. ამ ნარატივმა საპროტესტო მოძრაობას უნდა ჩამოაცილოს სახალხო და სამოქალაქო ხასიათი და მიანიჭოს მას „ფერადი რევოლუციის“ სცენარის ფარგლებში გარედან ორგანიზებული ოპერაციის დაღი. საზოგადოებრივი წინააღმდეგობა აღქმული უნდა იყოს არა როგორც მოქალაქეთა ნების გამოხატულება, არამედ როგორც უცხოური ინტერესების იარაღი.
„გერმანიის ელჩი და დასავლელი დიპლომატები საქართველოს დესტაბილიზაციის ‘აგრესიული ბანაკის’ ნაწილი არიან“ საჯარო კრიტიკული კომენტარები მთავრობის ქმედებების შესახებ – განსაკუთრებით ევროკავშირის ქვეყნების ელჩებისა და წარმომადგენლების მხრიდან – ფასდება როგორც პირდაპირი, აგრესიული ჩარევა საქართველოს შიდა საქმეებში. ამ გზავნილში დასავლელი დიპლომატები წყვეტენ დიალოგის პარტნიორად ყოფნას და იქცევიან პოლიტიკურ აქტორებად, რომლებიც მოქმედებენ სახელმწიფოს დესტაბილიზაციისა და „ანტისახელმწიფოებრივი“ ოპოზიციის მხარდასაჭერად.
„მთავრობამ საქართველო ქაოსისა და კონსტიტუციურ წესრიგზე თავდასხმისგან იხსნა“ პროტესტის მონაწილეების წინააღმდეგ ძალის გამოყენება, შეკრებების შესახებ კანონმდებლობის გამკაცრება და საზოგადოების კონტროლის სხვა საშუალებები წარმოდგენილია როგორც აუცილებელი თავდაცვითი ქმედებები სახელმწიფო გადატრიალების სავარაუდო მცდელობის წინაშე. ოპოზიცია შედარებულია რადიკალურ, აგრესიულ ჯგუფებთან, რომელთა მიზანია არეულობის გამოწვევა და სახელმწიფოს დასუსტება უცხოეთის დაკვეთით. ამგვარად, ხელისუფლება გვევლინება კონსტიტუციური წესრიგისა და უსაფრთხოების დამცველის როლში.
„საქართველოს ეკონომიკა პრაგმატიზმისა და რუსეთთან თანამშრომლობის წყალობით ვითარდება“ დადებითი ეკონომიკური მაჩვენებლები – როგორიცაა ტურისტული ნაკადების ზრდა, აეროპორტებისა და სატრანსპორტო სექტორის რეკორდული შედეგები თუ კარგი მაკროეკონომიკური მონაცემები – მიეწერება რუსეთის წინააღმდეგ სანქციებში არჩართვის პოლიტიკასა და მასთან ინტენსიური კონტაქტების შენარჩუნებას. მიანიშნებენ, რომ ევროკავშირთან ზედმეტად დაახლოება საფრთხეს შეუქმნის ამ „წარმატების მოდელს“, ხოლო მოსკოვთან პოლიტიკა შემდგომი ზრდის ერთადერთი რეალისტური გზაა.
„ევროკავშირი დეზინტეგრაციისკენ მიემართება, ამიტომ მასში გაწევრიანება სარისკოა“ კომენტარები ევროკავშირის „ლპობის“, შიდა კრიზისისა და უპერსპექტივობის შესახებ მიზნად ისახავს ევროპული ინტეგრაციის, როგორც საქართველოს სტრატეგიული მიზნის, მიმზიდველობის შესუსტებას. ეს ნარატივი ხაზს უსვამს, რომ „გონიერმა ელიტებმა“ უნდა გადაიცადონ ბრიუსელის ამჟამინდელი ბიუროკრატიის სავარაუდო კრახი, არ დაუკავშირონ თავი „არასტაბილურ პროექტს“ და შეინარჩუნონ მაქსიმალური დისტანცია ევროპულ ინსტიტუტებთან.
„საქართველო არ ჩაერთვება რუსეთის წინააღმდეგ ‘პროქსი ომში’ და ეს სწორია“ ხელისუფლების განცხადებები უკრაინის ომში ჩართვის თავიდან აცილების შესახებ წარმოდგენილია როგორც სტრატეგიული სიბრძნისა და მოქალაქეების სიცოცხლეზე პასუხისმგებლობის გამოხატულება. ნებისმიერი დაახლოება ნატოსთან ან კიევის მხარდაჭერის გაზრდა წარმოჩენილია, როგორც საქართველოს თითქმის ავტომატური ჩათრევა კატასტროფულ კონფლიქტში. ამგვარად, პროდასავლური კურსი მიმღებთა წარმოდგენაში საკუთარ ტერიტორიაზე ომის რისკთან ასოცირდება.
„დემონსტრაციების შესახებ კანონის გამკაცრება და თანამდებობების შეთავსების აკრძალვა კორუფციასთან ბრძოლაა და არა თავისუფლების შეზღუდვა“ საკანონმდებლო ცვლილებები, რომლებიც პრაქტიკაში აძლიერებს კონტროლს სამოქალაქო პროტესტებსა და ჩინოვნიკებზე, კომუნიცირდება როგორც „თანამედროვე, ეფექტიანი სახელმწიფოს“ მშენებლობისა და პათოლოგიებთან ბრძოლის ნაწილი. დასავლურ მედიასა და ინსტიტუტებში ამ გადაწყვეტილებების კრიტიკა წარმოდგენილია როგორც იმ სახელმწიფოების თვალთმაქცობა, რომლებიც საკუთარ ქვეყნებში ვითომდა კიდევ უფრო მკაცრ სტანდარტებს იყენებენ.
„რუსეთი საქართველოს ბუნებრივი ეკონომიკური და კულტურული პარტნიორია“ რუსეთიდან ტურისტების რაოდენობის ზრდა, რუსული ავიაკომპანიების როლი, თანამშრომლობა ენერგეტიკულ სექტორში და კულტურული კავშირები გამოიყენება ორი სახელმწიფოს „ბუნებრივი სიმბიოზის“ სურათის შესაქმნელად. ამ კავშირების შეზღუდვის მცდელობები – განსაკუთრებით დასავლეთის მოლოდინების გავლენით – აღწერილია როგორც ქმედებები, რომლებიც პირდაპირ ეწინააღმდეგება საქართველოს ეროვნულ ინტერესებს.
რუსული საინფორმაციო კამპანიის ფსიქოლოგიური მიზნები საქართველოს მიმართ
ზემოთ აღწერილი ნარატივები არ არის შემთხვევითი თეზისების ნაკრები. ისინი ქმნიან ფსიქოლოგიური ზემოქმედების საშუალებათა ერთიან სისტემას, რომელიც მიმართულია უპირველეს ყოვლისა ქართული საზოგადოებისკენ, მაგრამ ასევე ევროკავშირისა და რუსეთის აუდიტორიისკენ.
1. ევროკავშირისა და დასავლეთის მიმართ უნდობლობის გაჩენა თემები „ევროკავშირის ორმაგი სტანდარტების“, „ევრონესტით შანტაჟისა“ და კავშირის „ლპობის“ შესახებ მიზნად ისახავს ევროპული ინტეგრაციის ემოციური მიმზიდველობის შესუსტებას. მიზანია დაინერგოს რწმენა, რომ დასავლეთი არის არათანმიმდევრული, მტრული და საქართველოს ინსტრუმენტად იყენებს. შედეგად, პროევროპული მიმართულებისადმი ნდობა და მასთან დაკავშირებული მისწრაფებები ფსიქოლოგიურად ნაკლებად უსაფრთხო არჩევანი ხდება.
2. პროტესტებისა და ოპოზიციის დელეგიტიმაცია „უცხოეთის აგენტებად“ დემონსტრაციების წარმოჩენა უცხოური გრანტებითა და დიპლომატების მიერ მართულ პროცესად, მიზნად ისახავს პროტესტებისთვის მორალური სანდოობის წართმევას. ოპოზიცია და საპროტესტო მოძრაობები უნდა აღიქმებოდეს როგორც „უცხოელთა იარაღი“ და არა საქართველოს პოლიტიკური ერთობის ნაწილი. მიზანია დისტანციისა და სიძულვილის გამოწვევა, რაც საბოლოოდ შეზღუდავს საზოგადოების მზაობას, შეუერთდეს პროტესტს, მხარი დაუჭიროს მას ან თუნდაც სოლიდარობა გამოხატოს.
3. მთავრობის, როგორც სტაბილურობისა და მშვიდობის ერთადერთი გარანტის, იმიჯის გაძლიერება ნარატივები „საქართველოს ქაოსისგან გადარჩენის“ და „რუსეთის წინააღმდეგ პროქსი ომში არმონაწილეობის“ შესახებ ქმნის ძალიან მარტივ კონტრასტს:
- მთავრობა = წესრიგი, სტაბილურობა, მშვიდობა;
- ოპოზიცია და დასავლეთი = ქაოსი, გადატრიალება, ომი. ფსიქოლოგიური მიზანია პოლიტიკური ცვლილების მიმართ შიშის დანერგვა და დარწმუნება, რომ არსებული კურსიდან გადახვევა კატასტროფის მომასწავებელია. ასეთი კონფიგურაცია ხელს უწყობს პასიურობას და ხელისუფლების თუნდაც საკამათო ქმედებების მიღებას.
4. რუსეთთან დაახლოების ნორმალიზება როგორც „ჯანსაღი პრაგმატიზმი“ ეკონომიკური წარმატებების, ტურიზმის ზრდისა და რუსეთთან „ბუნებრივი სიმბიოზის“ ხაზგასმამ უნდა შეარბილოს ისტორიული და ეროვნულ უსაფრთხოებასთან დაკავშირებული ნეგატიური ასოციაციები. რუსეთი აღარ უნდა ასოცირდებოდეს ოკუპაციასთან, ზეწოლასა და რისკთან, არამედ მატერიალურ უსაფრთხოებასთან, გამორჩენის შანსსა და პოლიტიკურ „რეალიზმთან“ – ვითომდა სარისკო პროევროპული კურსის საპირისპიროდ.
5. თავისუფლების შეზღუდვის გამართლება კორუფციასთან და „პათოლოგიასთან“ ბრძოლით დემონსტრაციების შესახებ კანონის გამკაცრება და ჩინოვნიკებზე კონტროლის გაზრდა, რაც ანტიკორუფციულ რეფორმებად არის წარმოდგენილი, მიზნად ისახავს საზოგადოებრივი მიმღებლობის ზღვარის გადაწევას. სამოქალაქო თავისუფლებების შეკვეცა აღქმული უნდა იყოს არა როგორც საფრთხე, არამედ როგორც „მკაცრი, აუცილებელი წესრიგი“. ეს ცვლის ნორმებს: ქმედებები, რომლებიც დემოკრატიულ სტანდარტებში მოქალაქეთა უფლებებში გადამეტებულ ჩარევად ჩაითვლებოდა, საზოგადოებისთვის მისაღები ხდება.
6. ევროპულ პროექტთან ემოციური კავშირის შესუსტება და სუვერენული დემოკრატიის მოდელის „ჩანერგვა“ „მომაკვდავი ევროკავშირის“, „მტრული დიპლომატებისა“ და „პრაგმატული მთავრობის“ ხატების გაერთიანებით, პროპაგანდა ცდილობს მიაღწიოს იმას, რომ ევროპული პროექტი აღარ იყოს იმედის წყარო და იქცეს უცხო, სარისკო და არასაჭირო კონსტრუქციად. მის ნაცვლად ხდება „სუვერენული დემოკრატიის“ მოდელის პოპულარიზაცია – სისტემის, სადაც არჩევნები არსებობს, მაგრამ ხელისუფლებისადმი ფაქტობრივი სამოქალაქო კონტროლი შეზღუდულია, ხოლო პოლიტიკური კურსი თავსებადია მოსკოვის ინტერესებთან.
შედეგად, აღწერილმა გზავნილებმა უნდა მიიყვანოს სიტუაცია იქამდე, რომ საზოგადოების მნიშვნელოვანმა ნაწილმა ფსიქოლოგიურად მიიღოს ევროკავშირისგან დაშორება, რუსეთის გავლენის ზრდა და თავისუფლებების ეტაპობრივი შეზღუდვა – რადგან ამ ყველაფერს დააკავშირებს არა რისკთან, არამედ უსაფრთხოებასთან, წესრიგთან და ომისგან დაცვასთან.
დასკვნა: ბრძოლა ნარატივისთვის – ეს არის ბრძოლა საქართველოს მომავლისთვის
2025 წლის ნოემბრის საქართველოს საინფორმაციო გარემოს სიტუაციური ანგარიში აჩვენებს, რომ რუსული და პრორუსული პროპაგანდა აქ ფუნქციონირებს როგორც რთული ფსიქოლოგიური ოპერაცია და არა მხოლოდ ცალკეული გზავნილების ნაკრები. მისი არსია დასავლეთისადმი ნდობის ერთდროული შესუსტება, შიდა ოპოზიციის დელეგიტიმაცია და რუსეთთან ახლო ურთიერთობების ნორმალიზება, როგორც განვითარების „ბუნებრივი“ და მოჩვენებითად ყველაზე უსაფრთხო გზა.
კომუნიკაციის ასეთი მოდელი ხელს უწყობს რწმენის განმტკიცებას, რომ მთავრობა – თუნდაც ის ზღუდავდეს სამოქალაქო თავისუფლებებს – არის მშვიდობისა და სტაბილურობის ერთადერთი გარანტი, ხოლო კურსის ცვლილების ნებისმიერი მცდელობა საქართველოს ემუქრება ომით, ანარქიით ან ეკონომიკური კრახით. გრძელვადიან პერსპექტივაში ეს იწვევს ცივილიზაციური სტრატეგიული არჩევანის რბილ რევიზიას, რაც ხდება არა ღია დებატების გზით, არამედ ემოციებისა და საზოგადოებრივი წარმოდგენების ეტაპობრივი „გადაპროგრამებით“.
პასუხი ამ ქმედებებზე არ შეიძლება იყოს მხოლოდ ყალბი ინფორმაციის შესწორება. აუცილებელია საკუთარი, პოზიტიური და თანმიმდევრული პროევროპული ნარატივების შექმნა, რომლებიც არ უგულებელყოფენ ქართული საზოგადოების რეალურ შიშებსა და წუხილებს, არამედ პირდაპირ პასუხობენ მათ: აჩვენებენ, რომ ევროკავშირთან ინტეგრაცია ნიშნავს არა ქაოსს, არამედ მეტ უსაფრთხოებას; არა ეკონომიკურ ვარდნას, არამედ განვითარების შანსს; არა იდენტობის დაკარგვას, არამედ მის გაძლიერებას.
ამ ნარატიულ ომში სასწორზე დევს არა უბრალოდ მორიგი საარჩევნო ციკლი ან ცალკეული რეფორმა. სასწორზე დევს მიმართულება, რომლითაც წავა საქართველო – და ის, თუ იქნება ეს გადაწყვეტილება მოქალაქეთა გააზრებული არჩევანის შედეგი, თუ მოსკოვიდან მართული გრძელვადიანი, ეფექტიანი გავლენის ოპერაციის შედეგი.
პროექტი MUGA: „პუბლიკაცია შეიქმნა მოლდოვის, უკრაინის, საქართველოსა და სომხეთის საინფორმაციო გარემოს მიმდინარე მონიტორინგის საფუძველზე, პროექტ MUGA-ს ფარგლებში – მოდული II („ციფრული გამოძიებები და გავლენის ოპერაციების ანალიზი მოლდოვის, უკრაინის, საქართველოსა და სომხეთის საზოგადოებების საინფორმაციო გარემოს უსაფრთხოებისთვის“). პროექტს ახორციელებენ ფონდი INFO OPS Polska და DFRLab (ატლანტიკური საბჭო).
საქმიანობა ფინანსდება სახელმწიფო ბიუჯეტიდან, პოლონეთის რესპუბლიკის საგარეო საქმეთა მინისტრის კონკურსის „საჯარო დიპლომატია 2024–2025 – ევროპული განზომილება და დეზინფორმაციის წინააღმდეგ ბრძოლა“ ფარგლებში. პუბლიკაცია გამოხატავს მხოლოდ ავტორთა მოსაზრებებს და არ შეიძლება გაიგივებულ იქნას პოლონეთის რესპუბლიკის საგარეო საქმეთა სამინისტროს ოფიციალურ პოზიციასთან.“
ასევე გიწვევთ გაეცნოთ ანგარიშებს: მოლდოვის, უკრაინის, საქართველოსა და სომხეთის საინფორმაციო გარემოს კვლევა:
- სომხეთის საინფორმაციო გარემოს კვლევა: https://infoops.pl/badanie-srodowiska-informacyjnego-armenii/
- მოლდოვის საინფორმაციო გარემოს კვლევა: https://infoops.pl/badanie-srodowiska-informacyjnego-moldawii/
- საქართველოს საინფორმაციო გარემოს კვლევა: https://infoops.pl/badanie-srodowiska-informacyjnego-gruzji/
- უკრაინის საინფორმაციო გარემოს კვლევა: https://infoops.pl/badanie-srodowiska-informacyjnego-ukrainy/
