საქართველოს საინფორმაციო სივრცეში 2025 წლის ივნისში სულ უფრო თვალსაჩინო ხდებოდა რუსეთის ფედერაციის გააქტიურებული პროპაგანდისტული საქმიანობა. მიუხედავად იმისა, რომ ცალკეული გზავნილები შეიძლება არაკოორდინირებულად გამოიყურებოდეს, მათი საერთო ეფექტი ქმნის ზეგავლენის გააზრებულ და მრავალშრიან სტრუქტურას, რომლის მიზანია დემოკრატიული პროცესის შეფერხება, უიმედობის განწყობის შექმნა და ქვეყნის პროდასავლური კურსისათვის ხელის შეშლა. ამ ზემოქმედების მთავარი ინსტრუმენტია შიში – მასზე მოდიოდა გაანალიზებულ პერიოდში მონიტორინგებულ გზავნილთა თითქმის მესამედი. შიში გამოიყენება როგორც სამოქალაქო პოზიციების პარალიზებისა და საზოგადოებრივი ნდობის შესუსტების ინსტრუმენტი.
ანგარიშის შემდეგ ნაწილში წარმოგიდგენთ ძირითადი ნარატივების ერთობლიობას, რომლებიც საქართველოში რუსული მედიასტრატეგიის ბირთვს წარმოადგენს. ჩვენ ვაჩვენებთ, თუ როგორ ერთიანდება ერთი შეხედვით განსხვავებული თემები ფსიქოლოგიურ-საინფორმაციო ოპერაციის ერთიან სქემაში, რომელიც ქართული საზოგადოების წინააღმდეგ არის მიმართული.
პროპაგანდის შვიდი ღერძი
რუსული გზავნილის მთავარი ღერძი ემყარება სუვერენიტეტის ცნების დაპირისპირებას საქართველოს დასავლეთისადმი სავარაუდო დაქვემდებარებასთან. ცალკეული ნარატივები ერთდროულად ემსახურება ევროატლანტიკური მისწრაფებების დელეგიტიმაციას, პრორუსული პროფილის მქონე ხელისუფლების პოზიციების გაძლიერებას და უკრაინასა და დასავლელ პარტნიორებთან კავშირების შესუსტებას.
1. უკრაინა ქართველებისთვის გამაფრთხილებელი ნიშანია
ამ ნარატივის თანახმად, უკრაინის ბედი უნდა იყოს გაფრთხილება ყველა ერისთვის, რომელიც დასავლეთთან ინტეგრაციის გზას ირჩევს. დანგრეული ქალაქების, დასუსტებული სახელმწიფო ინსტიტუტებისა და ომით დაღლილი საზოგადოების სურათებმა უნდა შექმნას შთაბეჭდილება, რომ პროდასავლური არჩევანი კატასტროფამდე მიდის. გზავნილის მიზანია ქართველების გადაბირება კიევის მხარდაჭერისგან და შიშის გამოწვევა მსგავს გზაზე საკუთარი ჩართულობის მიმართ.
2. ბალანსი, როგორც დაქვემდებარების ნიღაბი
კრემლის პროპაგანდა იყენებს საქართველოსა და სომხეთის შედარებას, ამ უკანასკნელს წარმოაჩენს როგორც დასავლეთის მიერ მიტოვებულ და მთიანი ყარაბაღის კონფლიქტის პირისპირ მარტო დარჩენილ ქვეყანას. საქართველო, სავარაუდოდ „უფრო გონიერი“, თავს არიდებს მსგავს ბედს რუსეთთან კონფრონტაციისგან თავის არიდების პოლიტიკის წყალობით. ეს სქემა მიზნად ისახავს მთავრობის ანტიდასავლური ხაზის ლეგიტიმაციას და ერთი შეხედვით ნეიტრალური კურსის პოპულარიზაციას, რაც სინამდვილეში მოსკოვის გავლენაზე თანხმობას ნიშნავს.
3. ბრიუსელი და ნატო – ახალი დომინანტები
ეს ნარატივი ევროკავშირსა და ჩრდილოატლანტიკურ ალიანსს წარმოაჩენს სტრუქტურებად, რომლებიც საქართველოს მიუღებელ პირობებს უყენებენ – ლიბერალური ღირებულებების მიღების ზეწოლიდან დაწყებული, ურთიერთობების იდეოლოგიურ შესაბამისობაზე დამოკიდებულებით დამთავრებული. ამგვარად, დასავლეთი არ სთავაზობს მხარდაჭერას, არამედ ითხოვს მორჩილებას, ამავდროულად იმუქრება სანქციებით ან პრივილეგიების, მაგალითად, უვიზო მიმოსვლის დაკარგვით. ასე აგებული გზავნილი მიზნად ისახავს ევროატლანტიკური თანამშრომლობის მიმართ წინააღმდეგობის გაღვივებას.
4. ომი კულტურასთან – დასავლეთი ეროვნული იდენტობის წინააღმდეგ
ეს პროპაგანდისტული ხაზი დასავლეთს წარმოაჩენს, როგორც ტრადიციული კულტურის, რელიგიისა და ქართული იდენტობის მოწინააღმდეგეს. „რუსოფობიასა“ და იდეოლოგიურ ცენზურაში დადანაშაულება გამოიყენება იმის შთაბეჭდილების შესაქმნელად, რომ აღმოსავლეთის კულტურა სისტემატურად განიდევნება და მარგინალიზდება. რუსი ხელოვანების გაუქმებული კონცერტებისა თუ კონსერვატიულ ღირებულებებზე სავარაუდო თავდასხმების მაგალითები ემსახურება ევროპელი პარტნიორების დემონიზებას, როგორც ეროვნული მემკვიდრეობის მტრების.
5. უკრაინის დახმარება ღალატი და დანაშაულია
საქართველოს მოქალაქეების ქმედებები, რომლებიც უკრაინას უჭერენ მხარს, რუსულ გზავნილებში თანმიმდევრულად არის შელახული. რუსეთის წინააღმდეგ მებრძოლი მოხალისეები მოიხსენიებიან როგორც დაქირავებული მებრძოლები, დაპატიმრებული დამნაშავეები ან ექსტრემისტები. ამ ნარატივის მიზანია უკრაინისადმი ნებისმიერი ფორმის სოლიდარობისგან თავის შეკავების წახალისება და საზოგადოების დაშინება, რათა არ ჩაერთოს ანტირუსულად აღქმულ ქმედებებში.
6. ნატო – ომის გარანტია და არა უსაფრთხოების
ალიანსთან თანამშრომლობა წარმოჩენილია, როგორც დაძაბულობის ესკალაციისა და გარდაუვალი კონფლიქტისკენ მიმავალი პირდაპირი გზა. რუსული მედია ავრცელებს ნატოს, როგორც შავი ზღვის რეგიონის დესტაბილიზატორი და ახალი საფრთხეების მაპროვოცირებელი სტრუქტურის ხატს. ამ კონტექსტში რუსეთი წარმოჩენილია, როგორც ერთადერთი აქტორი, რომელიც „რეგიონული გონიერებისკენ“ მოუწოდებს და შემდგომი შეტაკებების თავიდან აცილებას ცდილობს.
7. ხელისუფლების კრიტიკა = თავდასხმა სახელმწიფოს წინააღმდეგ
ამჟამინდელი მთავრობის ქმედებებისადმი პროტესტის ნებისმიერი ფორმა წარმოჩენილია, როგორც ანტისახელმწიფოებრივი საქმიანობა, რომელიც უცხოური ძალების მიერ არის შთაგონებული. ამ გზით ხდება პროდასავლური ოპოზიციის განეიტრალების და სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციების სანდოობის შემცირების მცდელობა. ხელისუფლება აღიქმება სუვერენიტეტის ერთადერთ დამცველად, ხოლო მისი კრიტიკოსები – ქაოსის აგენტებად.
ანალიტიკური კომენტარი
საქართველოს საინფორმაციო სივრცეში არსებული რუსული ნარატივების ანალიზი საშუალებას გვაძლევს გამოვავლინოთ ემოციურ მანიპულაციასა და საერთაშორისო თუ შიდა ინსტიტუტებისადმი ნდობის სისტემურ შერყევაზე დაფუძნებული ზემოქმედების კომპლექსური სტრუქტურა. ამ ოპერაციების ცენტრალური მექანიზმია სუვერენიტეტის ცნების ინსტრუმენტული გამოყენება, როგორც თავდაცვითი ლოზუნგისა, რომელიც სინამდვილეში მოსკოვზე დამოკიდებულების შენიღბვას ემსახურება.
დასავლეთის, როგორც დესტაბილიზაციის ძალის – სამხედრო (ნატო), იდეოლოგიური (ევროკავშირი, ადამიანის უფლებები) და კულტურულიც კი – წარმოჩენა მიზნად ისახავს საფრთხის, მარტოობისა და გაურკვევლობის განცდის გამოწვევას. ამავდროულად, მთავრობის პოლიტიკა, თუნდაც ის სამოქალაქო თავისუფლებების შეზღუდვის ნიშნებს ატარებდეს, წარმოჩენილია როგორც „ეროვნული ინტერესების დაცვა“. პროტესტის ან კრიტიკის ნებისმიერი მცდელობა დაუყოვნებლივ განიცდის დელეგიტიმაციას, როგორც გარედან შთაგონებული ქმედება.
პროპაგანდისტული გზავნილები ძლიერდება კონკრეტული ქმედებებით – როგორც საკანონმდებლო, ისე მედიის დონეზე – რომლებიც ზღუდავს საჯარო დებატებს და ხელს უწყობს კრემლის ინტერესებთან შესაბამისი გზავნილების გავრცელებას. უცხოური ფონდების ბლოკირება, დასავლეთის ქვეყნების ელჩებზე თავდასხმები და დამოუკიდებელ მედიაზე ზეწოლა ქმნის ხელსაყრელ გარემოს ანტიდასავლური და პრორუსული ნარატივების გასავრცელებლად.
დასკვნები
რუსული პროპაგანდა საქართველოში სამხრეთ კავკასიის რეგიონის დესტაბილიზაციის უფრო ფართო, სისტემური პროექტის ნაწილია. როგორც გარე საკომუნიკაციო საშუალებების, ისე ადგილობრივი პოლიტიკური და მედია სტრუქტურების გამოყენებით, კრემლი ცდილობს:
- შეარყიოს ნდობა ევროკავშირის, ნატოსა და დემოკრატიული ინსტიტუტების მიმართ,
- შეამციროს საზოგადოებრივი მხარდაჭერა ევროატლანტიკური ინტეგრაციის მიმართ,
- გააძლიეროს „სტრატეგიული ბალანსის“ ხელშემწყობი მთავრობის პოლიტიკური პოზიციები,
- დააშინოს საზოგადოება და ჩაახშოს სამოქალაქო მობილიზაცია.
პუბლიკაცია მომზადდა საქართველოს საინფორმაციო გარემოს მიმდინარე მონიტორინგის წყალობით, რომელიც ხორციელდება პროექტ MUGA-ს ფარგლებში – მოდული II (ციფრული გამოძიებები და გავლენის ოპერაციების ანალიზი მოლდოვის, უკრაინის, საქართველოსა და სომხეთის საზოგადოებების საინფორმაციო გარემოს უსაფრთხოებისათვის).
პროექტ MUGA-ს ახორციელებს ფონდი INFO OPS Polska და DFRLab (Atlantic Council). პროექტი ფინანსდება სახელმწიფო ბიუჯეტიდან პოლონეთის რესპუბლიკის საგარეო საქმეთა მინისტრის კონკურსის „საჯარო დიპლომატია 2024–2025 – ევროპული განზომილება და დეზინფორმაციასთან ბრძოლა“ ფარგლებში. პუბლიკაცია გამოხატავს მხოლოდ ავტორთა შეხედულებებს და არ შეიძლება გაიგივებული იყოს პოლონეთის რესპუბლიკის საგარეო საქმეთა სამინისტროს ოფიციალურ პოზიციასთან.
