15

Najnowsza aktywność

3

Najnowsza aktywność

Հոգնածություն, թուլություն, կախվածություն – Հայաստանը ռուսական տեղեկատվական պատերազմի մեջ

Ռուսական ազդեցության գործողությունները Հայաստանի տեղեկատվական միջավայրում (սեպտեմբեր 2025 թ.)2025 թվականի սեպտեմբերին Հայաստանի տեղեկատվական տարածքը դարձավ ռուսական և ռուսամետ լրատվական ալիքների ինտեգրված հոգեբանական գործողությունների թիրախը։ Այս գործողությունների հիմնական նպատակը Հայաստանի Ռուսաստանի նկատմամբ անխուսափելի կախվածության համոզմունքի ամրապնդումն էր, Արևմուտքի նկատմամբ վստահության նվազեցումը, ինչպես նաև Նիկոլ Փաշինյանի կառավարության և նրա բարեփոխումների լեգիտիմության քայքայումը։ Ռուսական տեղեկատվական էկոհամակարգը միավորեց էմոցիոնալ ճնշումը, ազգային խորհրդանիշների մանիպուլյացիան և արևմտյան լրատվամիջոցների կեղծ աղբյուրների ստեղծումը՝ ձևավորելով միավորած նարատիվ Արևմուտքի՝ որպես «դավաճան հովանավորի», և Ռուսաստանի՝ որպես միակ անվտանգության ու ավանդույթների երաշխավորի մասին։
Համակարգային վերլուծություն
Ռուսական քարոզչությունը Հայաստանում պահպանեց բարձր ինտենսիվությունը և գործողությունների աճող բարդությունը։ Ռուսամետ հաղորդագրություններում հետևողականորեն ընդգծվում էին երեք փոխկապակցված թեմաներ՝ անվստահություն պետական ինստիտուտների նկատմամբ, «ռուսական անվտանգության հովանոցի» իդեալիզացում և Արևմուտքի բարոյական վարկաբեկում։ Այս գործողությունների նպատակը հասարակական գիտակցության մեջ ամրապնդելն է այն համոզմունքը, որ արևմտյան ինտեգրացիան հանգեցնում է քաոսի, արժեքների կորստի և ինքնիշխանության անկման։
Դեզինֆորմացիոն պատմությունները համակցում էին վախի, հիասթափության և հուսահատության զգացմունքները։ Ռուսական լրատվամիջոցները շահարկում էին ինչպես ընթացիկ իրադարձությունները (օր.՝ ազգային խորհրդանիշների փոփոխությունը), այնպես էլ անձնական թեմաներ (Փաշինյանի վարկաբեկում), որպեսզի ձևավորեն պետականության ճգնաժամի տպավորություն։ Արդյունքում ստեղծվեց հաղորդագրությունների միասնական դաշտ՝ Հայաստանը պատկերելով որպես թույլ, Արևմուտքից հիասթափված և Ռուսաստանի հովանավորությանը ենթակա պետություն։
Առաջատար նարատիվներ
1. «Ռուսական անվտանգության հովանոց» – Հայաստանը որպես կախյալ պետություն
Գլխավոր թեման մնաց այն պնդումը, որ միայն Ռուսաստանի ռազմական և քաղաքական ներկայությունն է ապահովում Հայաստանի գոյատևումը Ադրբեջանի և Թուրքիայի սպառնալիքների դեմ։ Ռուսամետ ալիքները, այդ թվում՝ Rybar-ը և Sputnik Armenia-ն, հակադրեցին «Մոսկվայի հանդեպ ողջախոհ հավատարմությունը» Վրաստանի և Ուկրաինայի «սխալ ճանապարհին»։ Նպատակն է կախվածության զգացումը նորմալացնել՝ որպես գոյատևման պայման։
2. «Արևմուտքի դավաճանությունը» և եվրոպամետ քաղաքականությունից հիասթափությունը
Ռուսական լրատվամիջոցները ուժեղացրին հաղորդագրությունները Արևմուտքի կողմից Հայաստանի «լքման» մասին։ RESTmedia-ն և RT-ն ԵՄ ծրագրերը (EITI, ProElect, Open Ownership) ներկայացնում էին որպես ընտրական մանիպուլյացիաների և «փափուկ քաղաքական միջամտության» գործիք։ Արևմուտքը պատկերվում էր որպես ուժ, որը ժողովրդավարությունը օգտագործում է աշխարհաքաղաքական նպատակներով, այլ ոչ թե գործընկերային հարաբերությունների համար։
3. Կառավարության և Փաշինյանի անձնական վարկաբեկում
Ստեղծվել էր կեղծ The Times of Canada կայքը, որը հրապարակել էր տեղեկություն Փաշինյանի՝ Կանադայում շքեղ առանձնատուն գնելու մասին։ Այս պատմությունը պետք է խաթարեր նրա՝ հակակոռուպցիոն առաջնորդի կերպարը։ Միևնույն ժամանակ ANNA News-ը և Node of Times-ը տարածում էին տեղեկություն, թե Արևմուտքը պատրաստում է «նոր վարչապետի»՝ Արման Գրիգորյանին, որը ենթարկվում է ՆԱՏՕ-ին և Բրիտանիային։
4. Ազգային ինքնության խորհրդանիշների կորուստը
Արարատի պատկերի հեռացման որոշումը անձնագրերից ռուսամետ լրատվամիջոցները ներկայացրին որպես «ազգային դավաճանություն» և Արևմուտքին ենթարկվելու դրսևորում։ Այս թեման զարգացվեց Rybar-ի, Sputnik Armenia-ի և Telegram-ի խմբերի միջոցով, որոնք այն կապեցին «պատմության ջնջման» և Հայ Առաքելական Եկեղեցու «թուլացման» գաղափարների հետ։
5. Հայաստանը որպես քաոսի և ճգնաժամի երկիր
Ռուսական և ադրբեջանական ալիքները շարունակաբար ստեղծում էին Հայաստանի՝ կոռուպցիայի, անկառավարելիության և ներքին անկայունության մասին պատկեր։ Օգտագործվում էին առօրյա թեմաներ՝ հանցագործություններ, դժբախտ պատահարներ, տնտեսական անկում, որպեսզի խորացնեն հասարակական անհանգստությունը և բարոյալքումը։
6. «Ավանդույթ ընդդեմ Արևմուտքի դեկադենցիայի»
Sputnik Armenia-ն և «Ռուսական Տունը» տարածում էին նարատիվներ, որոնք հակադրում էին Հայաստանի հոգևորությունն ու պահպանողականությունը Արևմուտքի «բարոյական անկմանը»։ Այս հաղորդագրությունները հղում էին անում ընտանեկան արժեքների և հավատքի պաշտպանությանը՝ ներկայացնելով Ռուսաստանը որպես Հայաստանի «հոգևոր պաշտպան»։
Ազդեցության տեխնիկաներ և գործիքներ
Կեղծ պորտալներ և աղբյուրների կլոնավորում․ օրինակ՝ The Times of Canada, RESTmedia՝ արևմտյան լրատվամիջոցների ձևաչափի կեղծում՝ դեզինֆորմացիային օրինական տեսք տալու նպատակով։
Տրանսազգային ամպլիֆիկացիա․ համագործակցություն Rybar, Node of Times, ZLenta ցանցերի, ադրբեջանական ալիքների և հայկական սփյուռքի խմբերի միջև՝ բովանդակությունը բազմապատկելու համար։
Սոցիալական ցանցերում կեղծ էջեր․ HayLeaks և ArmFiles էջերը տարածում էին ռուսամետ հաղորդագրություններ Ռուսաստանի «հովանավորության» մասին։
Էմոցիոնալ և կրոնական նարատիվներ․ ազգային խորհրդանիշների, կրոնի և վտանգի զգացման շահարկում՝ հասարակությունը պառակտելու նպատակով։
Անձնական դեզինֆորմացիա․ արևմտյան գործընկերներին վերագրվում էին քաղաքական միջամտություններ կամ հայ գործիչների «պատրաստում» օտար ծառայությունների կողմից։Վերլուծական մեկնաբանություն
Սեպտեմբեր 2025-ը ցույց տվեց, որ Ռուսաստանի տեղեկատվական ռազմավարությունը Հայաստանի նկատմամբ հասել է բարձր համակարգման և հետևողականության մակարդակի։ Արևմտյան լրատվամիջոցներին նմանվող կեղծ աղբյուրների, ինչպիսիք են The Times of Canada-ն, օգտագործումը վկայում է ազդեցության գործողությունների պրոֆեսիոնալացման մասին։ Միևնույն ժամանակ ձևավորվում են ռուս–ադրբեջանական–հայկական ամպլիֆիկացիոն ցանցեր, որոնց առանցքային դերակատարը Rybar-ն է և նրա ենթակայությունները։
Նոր միտում է դառնում քաղաքական դեզինֆորմացիայից անցումը դեպի էմոցիոնալ և ինքնության վրա հիմնված գործողություններ։ Արարատի կամ Եկեղեցու թեմաներն օգտագործվում են որպես հասարակական հուզմունք առաջացնող գործիք և որպես ճնշման միջոց իշխանությունների վրա։ Արդյունքում ռուսական ազդեցության գործողությունները ոչ միայն ապակայունացնում են հանրային դիսկուրսը, այլև հետևողականորեն կասկածի տակ են դնում արևմտյան բարեփոխումների իմաստը՝ խոչընդոտելով հասարակության տեղեկատվական կայունությունը։
MUGA ծրագիր – Հայաստան
Հրապարակումը պատրաստվել է Հայաստանի տեղեկատվական միջավայրի ընթացիկ մոնիտորինգի հիման վրա՝ MUGA ծրագրի II մոդուլի շրջանակներում («Թվային հետաքննություններ և ազդեցության գործողությունների վերլուծություն՝ ուղղված տեղեկատվական միջավայրի անվտանգության ապահովմանը Մոլդովայի, Ուկրաինայի, Վրաստանի և Հայաստանի հասարակություններում»):
Ծրագիրն իրականացվում է INFO OPS Polska Հիմնադրամի և DFRLab (Atlantic Council)-ի կողմից։
Գործողությունները ֆինանսավորվում են Լեհաստանի ԱԳՆ-ի կողմից՝ «Հանրային դիվանագիտություն 2024–2025 – եվրոպական չափում և դեզինֆորմացիային հակազդում» մրցույթի շրջանակներում։ Հրապարակումն արտահայտում է միայն հեղինակների կարծիքը և չի կարող նույնացվել Լեհաստանի Հանրապետության ԱԳՆ-ի պաշտոնական դիրքորոշման հետ։

Ռուսական ազդեցության գործողությունները Հայաստանի տեղեկատվական միջավայրում (սեպտեմբեր 2025 թ.)

2025 թվականի սեպտեմբերին Հայաստանի տեղեկատվական տարածքը դարձավ ռուսական և ռուսամետ լրատվական ալիքների ինտեգրված հոգեբանական գործողությունների թիրախը։ Այս գործողությունների հիմնական նպատակը Հայաստանի Ռուսաստանի նկատմամբ անխուսափելի կախվածության համոզմունքի ամրապնդումն էր, Արևմուտքի նկատմամբ վստահության նվազեցումը, ինչպես նաև Նիկոլ Փաշինյանի կառավարության և նրա բարեփոխումների լեգիտիմության քայքայումը։ Ռուսական տեղեկատվական էկոհամակարգը միավորեց էմոցիոնալ ճնշումը, ազգային խորհրդանիշների մանիպուլյացիան և արևմտյան լրատվամիջոցների կեղծ աղբյուրների ստեղծումը՝ ձևավորելով միավորած նարատիվ Արևմուտքի՝ որպես «դավաճան հովանավորի», և Ռուսաստանի՝ որպես միակ անվտանգության ու ավանդույթների երաշխավորի մասին։

Համակարգային վերլուծություն

Ռուսական քարոզչությունը Հայաստանում պահպանեց բարձր ինտենսիվությունը և գործողությունների աճող բարդությունը։ Ռուսամետ հաղորդագրություններում հետևողականորեն ընդգծվում էին երեք փոխկապակցված թեմաներ՝ անվստահություն պետական ինստիտուտների նկատմամբ, «ռուսական անվտանգության հովանոցի» իդեալիզացում և Արևմուտքի բարոյական վարկաբեկում։ Այս գործողությունների նպատակը հասարակական գիտակցության մեջ ամրապնդելն է այն համոզմունքը, որ արևմտյան ինտեգրացիան հանգեցնում է քաոսի, արժեքների կորստի և ինքնիշխանության անկման։

Դեզինֆորմացիոն պատմությունները համակցում էին վախի, հիասթափության և հուսահատության զգացմունքները։ Ռուսական լրատվամիջոցները շահարկում էին ինչպես ընթացիկ իրադարձությունները (օր.՝ ազգային խորհրդանիշների փոփոխությունը), այնպես էլ անձնական թեմաներ (Փաշինյանի վարկաբեկում), որպեսզի ձևավորեն պետականության ճգնաժամի տպավորություն։ Արդյունքում ստեղծվեց հաղորդագրությունների միասնական դաշտ՝ Հայաստանը պատկերելով որպես թույլ, Արևմուտքից հիասթափված և Ռուսաստանի հովանավորությանը ենթակա պետություն։

Առաջատար նարատիվներ

1. «Ռուսական անվտանգության հովանոց» – Հայաստանը որպես կախյալ պետություն
Գլխավոր թեման մնաց այն պնդումը, որ միայն Ռուսաստանի ռազմական և քաղաքական ներկայությունն է ապահովում Հայաստանի գոյատևումը Ադրբեջանի և Թուրքիայի սպառնալիքների դեմ։ Ռուսամետ ալիքները, այդ թվում՝ Rybar-ը և Sputnik Armenia-ն, հակադրեցին «Մոսկվայի հանդեպ ողջախոհ հավատարմությունը» Վրաստանի և Ուկրաինայի «սխալ ճանապարհին»։ Նպատակն է կախվածության զգացումը նորմալացնել՝ որպես գոյատևման պայման։

2. «Արևմուտքի դավաճանությունը» և եվրոպամետ քաղաքականությունից հիասթափությունը
Ռուսական լրատվամիջոցները ուժեղացրին հաղորդագրությունները Արևմուտքի կողմից Հայաստանի «լքման» մասին։ RESTmedia-ն և RT-ն ԵՄ ծրագրերը (EITI, ProElect, Open Ownership) ներկայացնում էին որպես ընտրական մանիպուլյացիաների և «փափուկ քաղաքական միջամտության» գործիք։ Արևմուտքը պատկերվում էր որպես ուժ, որը ժողովրդավարությունը օգտագործում է աշխարհաքաղաքական նպատակներով, այլ ոչ թե գործընկերային հարաբերությունների համար։

3. Կառավարության և Փաշինյանի անձնական վարկաբեկում
Ստեղծվել էր կեղծ The Times of Canada կայքը, որը հրապարակել էր տեղեկություն Փաշինյանի՝ Կանադայում շքեղ առանձնատուն գնելու մասին։ Այս պատմությունը պետք է խաթարեր նրա՝ հակակոռուպցիոն առաջնորդի կերպարը։ Միևնույն ժամանակ ANNA News-ը և Node of Times-ը տարածում էին տեղեկություն, թե Արևմուտքը պատրաստում է «նոր վարչապետի»՝ Արման Գրիգորյանին, որը ենթարկվում է ՆԱՏՕ-ին և Բրիտանիային։

4. Ազգային ինքնության խորհրդանիշների կորուստը
Արարատի պատկերի հեռացման որոշումը անձնագրերից ռուսամետ լրատվամիջոցները ներկայացրին որպես «ազգային դավաճանություն» և Արևմուտքին ենթարկվելու դրսևորում։ Այս թեման զարգացվեց Rybar-ի, Sputnik Armenia-ի և Telegram-ի խմբերի միջոցով, որոնք այն կապեցին «պատմության ջնջման» և Հայ Առաքելական Եկեղեցու «թուլացման» գաղափարների հետ։

5. Հայաստանը որպես քաոսի և ճգնաժամի երկիր
Ռուսական և ադրբեջանական ալիքները շարունակաբար ստեղծում էին Հայաստանի՝ կոռուպցիայի, անկառավարելիության և ներքին անկայունության մասին պատկեր։ Օգտագործվում էին առօրյա թեմաներ՝ հանցագործություններ, դժբախտ պատահարներ, տնտեսական անկում, որպեսզի խորացնեն հասարակական անհանգստությունը և բարոյալքումը։

6. «Ավանդույթ ընդդեմ Արևմուտքի դեկադենցիայի»
Sputnik Armenia-ն և «Ռուսական Տունը» տարածում էին նարատիվներ, որոնք հակադրում էին Հայաստանի հոգևորությունն ու պահպանողականությունը Արևմուտքի «բարոյական անկմանը»։ Այս հաղորդագրությունները հղում էին անում ընտանեկան արժեքների և հավատքի պաշտպանությանը՝ ներկայացնելով Ռուսաստանը որպես Հայաստանի «հոգևոր պաշտպան»։

Ազդեցության տեխնիկաներ և գործիքներ

  • Կեղծ պորտալներ և աղբյուրների կլոնավորում․ օրինակ՝ The Times of Canada, RESTmedia՝ արևմտյան լրատվամիջոցների ձևաչափի կեղծում՝ դեզինֆորմացիային օրինական տեսք տալու նպատակով։
  • Տրանսազգային ամպլիֆիկացիա․ համագործակցություն Rybar, Node of Times, ZLenta ցանցերի, ադրբեջանական ալիքների և հայկական սփյուռքի խմբերի միջև՝ բովանդակությունը բազմապատկելու համար։
  • Սոցիալական ցանցերում կեղծ էջեր․ HayLeaks և ArmFiles էջերը տարածում էին ռուսամետ հաղորդագրություններ Ռուսաստանի «հովանավորության» մասին։
  • Էմոցիոնալ և կրոնական նարատիվներ․ ազգային խորհրդանիշների, կրոնի և վտանգի զգացման շահարկում՝ հասարակությունը պառակտելու նպատակով։
  • Անձնական դեզինֆորմացիա․ արևմտյան գործընկերներին վերագրվում էին քաղաքական միջամտություններ կամ հայ գործիչների «պատրաստում» օտար ծառայությունների կողմից։

Վերլուծական մեկնաբանություն

Սեպտեմբեր 2025-ը ցույց տվեց, որ Ռուսաստանի տեղեկատվական ռազմավարությունը Հայաստանի նկատմամբ հասել է բարձր համակարգման և հետևողականության մակարդակի։ Արևմտյան լրատվամիջոցներին նմանվող կեղծ աղբյուրների, ինչպիսիք են The Times of Canada-ն, օգտագործումը վկայում է ազդեցության գործողությունների պրոֆեսիոնալացման մասին։ Միևնույն ժամանակ ձևավորվում են ռուս–ադրբեջանական–հայկական ամպլիֆիկացիոն ցանցեր, որոնց առանցքային դերակատարը Rybar-ն է և նրա ենթակայությունները։

Նոր միտում է դառնում քաղաքական դեզինֆորմացիայից անցումը դեպի էմոցիոնալ և ինքնության վրա հիմնված գործողություններ։ Արարատի կամ Եկեղեցու թեմաներն օգտագործվում են որպես հասարակական հուզմունք առաջացնող գործիք և որպես ճնշման միջոց իշխանությունների վրա։ Արդյունքում ռուսական ազդեցության գործողությունները ոչ միայն ապակայունացնում են հանրային դիսկուրսը, այլև հետևողականորեն կասկածի տակ են դնում արևմտյան բարեփոխումների իմաստը՝ խոչընդոտելով հասարակության տեղեկատվական կայունությունը։


MUGA ծրագիր – Հայաստան
Հրապարակումը պատրաստվել է Հայաստանի տեղեկատվական միջավայրի ընթացիկ մոնիտորինգի հիման վրա՝ MUGA ծրագրի II մոդուլի շրջանակներում («Թվային հետաքննություններ և ազդեցության գործողությունների վերլուծություն՝ ուղղված տեղեկատվական միջավայրի անվտանգության ապահովմանը Մոլդովայի, Ուկրաինայի, Վրաստանի և Հայաստանի հասարակություններում»):
Ծրագիրն իրականացվում է INFO OPS Polska Հիմնադրամի և DFRLab (Atlantic Council)-ի կողմից։


Գործողությունները ֆինանսավորվում են Լեհաստանի ԱԳՆ-ի կողմից՝ «Հանրային դիվանագիտություն 2024–2025 – եվրոպական չափում և դեզինֆորմացիային հակազդում» մրցույթի շրջանակներում։ Հրապարակումն արտահայտում է միայն հեղինակների կարծիքը և չի կարող նույնացվել Լեհաստանի Հանրապետության ԱԳՆ-ի պաշտոնական դիրքորոշման հետ։