Rosyjskie operacje wpływu w infosferze Ukrainy (sierpień 2025)

W sierpniu 2025 roku przestrzeń informacyjna Ukrainy pozostawała celem intensywnych działań propagandowych Federacji Rosyjskiej. Kreml kontynuował kampanię psychologiczną opartą na emocjach strachu, rozpaczy, osamotnienia i nieufności, której celem była erozja odporności społecznej, osłabienie zaufania do instytucji państwowych oraz utrwalenie przekonania o nieuchronności porażki Ukrainy.

Rosyjskie przekazy koncentrowały się na podsycaniu napięć wewnętrznych, demonstrowaniu dominacji militarno-technologicznej Rosji oraz przedstawianiu Ukrainy jako państwa izolowanego i pozbawionego wsparcia międzynarodowego. Wiodącym wątkiem narracyjnym była normalizacja rosyjskiej agresji jako procesu nieodwracalnego, w którym Moskwa występuje jako „strona pokojowa”, a Kijów jako odpowiedzialny za eskalację.

Cztery emocje rosyjskiej wojny informacyjnej

1. Strach – wzmacniany obrazami brutalnych mobilizacji, przymusowych „łapanek” i masowych strat. Propaganda wykorzystywała przekazy o terrorze mobilizacyjnym i śmierci na froncie, tworząc wrażenie, że państwo poświęca obywateli bez sensu i celu.
2. Rozpacz i beznadzieja – budowane narracjami o katastrofalnych stratach, zniszczonej gospodarce i rzekomej niemożności odbudowy kraju. Powtarzano, że Ukraina utraciła przyszłość i powinna dążyć do kapitulacji, by uniknąć dalszego cierpienia.
3. Poczucie izolacji – eksponowano wypowiedzi polityków z Zachodu (Trump, Salvini), sugerując zmęczenie wojną i brak chęci dalszego wspierania Ukrainy. Równocześnie podkreślano konflikty z sąsiadami: deportacje uchodźców z Polski, sprzeciw Węgier wobec akcesji do UE czy restrykcje wobec Ukraińców na Łotwie.
4. Nieufność wewnętrzna – Kreml rozbudowywał narrację o „nieprawomocnym Zełenskim”, korupcji elit i zależności od USA. Pojawiające się treści miały rozbić jedność narodową i wytworzyć przekonanie, że władze działają wyłącznie w interesie obcych mocarstw.

Wiodące osie propagandy

1. Dyskredytacja władz i podważanie legitymacji państwa

Rosyjskie kanały systematycznie przedstawiały prezydenta Zełenskiego jako nielegalnego przywódcę, którego władza opiera się na manipulacji i przemocy. Narracje o korupcji i chaosie w administracji utrwalały obraz Ukrainy jako „państwa upadłego” (країна-404). Boty z sieci UA_REVIVAL w serwisie TikTok (629 kont) rozpowszechniały treści o rzekomych aferach finansowych, nepotyzmie i zbliżającym się buncie społecznym.

2. Zmęczenie wojną i dehumanizacja żołnierzy

W przekazach dominował motyw „mięsa armatniego” – żołnierze przedstawiani byli jako ofiary brutalnych mobilizacji, a liczby strat drastycznie zawyżane. Dezinformacja o ukrywaniu ciał i zaniżaniu statystyk ofiar miała pogłębić poczucie beznadziei i zdrady. Szerzono także fałszywe informacje o rzekomej rekrutacji najemników z Ameryki Południowej, co miało kompromitować władze i wzbudzać strach wśród sojuszników.

3. Rosyjska dominacja i przewaga technologiczna

Rosja konsekwentnie przedstawiała siebie jako stronę kontrolującą sytuację na froncie. Propaganda eksponowała rzekome sukcesy pod Kupiańskiem, Pokrowskiem i w Donbasie, akcentując skuteczność dronów, bomb szybujących i nowoczesnych systemów walki elektronicznej. Ukraińskie innowacje militarne, takie jak rakieta „Flamingo”, były ośmieszane jako „propaganda sukcesu”.

4. Erozja współpracy międzynarodowej

Kremlowskie przekazy podkreślały zmęczenie Zachodu wojną i przedstawiały wsparcie militarne jako czysto biznesowe przedsięwzięcie. Wątki o „wojnie do ostatniego Ukraińca” miały wywołać poczucie wykorzystania przez sojuszników. Dodatkowo eksponowano tezy o „Trójstronnym pokoju” – rzekomej inicjatywie USA, Rosji i Chin, mającej zakończyć wojnę bez udziału Kijowa, co wpisywało się w narrację o utracie przez Ukrainę podmiotowości.

Techniki i narzędzia wpływu

Rosja stosowała złożony zestaw narzędzi dezinformacyjnych:

• Botfarmy i manipulacja cyfrowa – sieć UA_REVIVAL na TikToku, wykorzystująca humor i memy do dyskredytacji władz.
• Fałszywe dokumenty i deepfake’i – materiały o rzekomym ukrywaniu poległych i defraudacjach w wojsku.
• Cyfrowa okupacja – wymuszanie korzystania z rosyjskich komunikatorów (MAX) w szkołach w Ługańsku i ograniczanie internetu na Krymie.
• Cyberataki – działania grupy UAC-0099 przeciw instytucjom rządowym z użyciem złośliwego oprogramowania MATCHBOIL i DRAGSTARE.
• Narracje religijno-kulturowe – przedstawianie Ukrainy jako kraju „upadłego moralnie”, prześladującego cerkiew i blokującego pielgrzymki.

Wydarzenia i przykłady operacji propagandowych

W sierpniu odnotowano szereg zorganizowanych działań propagandowych. FSB rozpowszechniła narrację o rzekomym udaremnieniu ataku terrorystycznego SBU na most krymski (130 kg materiałów wybuchowych), synchronizując przekaz z wizytą Zełenskiego u Donalda Trumpa. Pojawiły się także spekulacje o ambicjach generała Załużnego, rzekomo wspieranego przez Zachód w celu „obalenia Zełenskiego”.

W sieci TikTok ujawniono funkcjonowanie farmy UA_REVIVAL, która z wykorzystaniem humorystycznych treści i hashtagów (#zelenskyclown) prowadziła kampanię dyskredytującą władze Ukrainy.

Działania obronne i przeciwdziałanie propagandzie

Władze Ukrainy kontynuowały działania przeciwko rosyjskim sieciom wpływu. Nałożono sankcje na 167 osób i organizacji powiązanych z propagandą Kremla, w tym Dialogue, Struktura i Social Design Agency (SDA). Centrum Oporu Narodowego raportowało o blokadach sieci komórkowych i represjach na Krymie, a także o narzucaniu rosyjskich platform komunikacyjnych w szkołach okupowanych terytoriów.

Komentarz analityczny

Rosyjskie działania informacyjne wobec Ukrainy w sierpniu 2025 roku charakteryzowały się wysokim poziomem koordynacji między komponentami cyfrowymi, psychologicznymi i operacyjnymi. Celem Kremla pozostaje przejęcie kontroli nad interpretacją wojny poprzez narzucenie emocjonalnej matrycy strachu i rozpaczy, rozbicie więzi społecznych oraz podważenie zaufania do władz i sojuszników. Narracyjnie Rosja konsekwentnie łączy trzy elementy: własną technologiczną dominację, moralną legitymizację i gotowość do pokoju – przeciwstawiając im obraz Ukrainy jako państwa skorumpowanego, bezsilnego i opuszczonego przez sojuszników.

Projekt MUGA – Ukraina
Publikacja powstała na podstawie bieżącego monitoringu środowiska informacyjnego Ukrainy, realizowanego w ramach projektu MUGA – moduł II („Śledztwa cyfrowe i analiza operacji wpływu na rzecz bezpieczeństwa środowiska informacyjnego społeczeństw Mołdawii, Ukrainy, Gruzji i Armenii”). Projekt jest realizowany przez Fundację INFO OPS Polska oraz DFRLab (Atlantic Council).

Działania finansowane są z budżetu państwa w ramach konkursu Ministra Spraw Zagranicznych RP „Dyplomacja publiczna 2024–2025 – wymiar europejski i przeciwdziałanie dezinformacji”. Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autorów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej.