Disinformation bulletin - Disinfo Digest

„Zachodni” głos w służbie rosyjskiej propagandy: przypadek Warrena Thorntona w arabskiej infosferze

•

2025-09-22

•

W nocy z 9 na 10 września 2025 roku doszło do bezprecedensowego naruszenia polskiej i natowskiej przestrzeni powietrznej. Podczas zmasowanego rosyjskiego ataku …

komentarz analityczny

RT Arabic wykorzystuje anonimowe „polskie” głosy, by szerzyć antyukraińskie narracje Na początku września 2025 roku doszło do poważnego naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej. Podczas rosyjskiego ataku na Ukrainę grupa dronów, zidentyfikowanych przez stronę polską jako rosyjskie, wleciała na terytorium Rzeczypospolitej. Zostały one zneutralizowane przez polskie siły obrony powietrznej we współpracy z NATO. Premier Donald Tusk oświadczył, że incydent miał charakter celowy, i wezwał obywateli, aby nie ulegali rosyjskiej dezinformacji. Odrzucił pojawiające się oskarżenia kierowane wobec Ukrainy, jednoznacznie wskazując, że odpowiedzialność ponosi Federacja Rosyjska. Wystąpienie to stanowiło element działań Polski zmierzających do utrzymania solidarności z Ukrainą oraz zapewnienia zarówno opinii publicznej, jak i sojuszników, że prowokacje Moskwy nie doprowadzą do podziałów. Reakcja rosyjska miała charakter defensywny i przewidywalny. Rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow określił wypowiedź premiera jako „nic nowego”, zarzucając Warszawie i innym stolicom europejskim formułowanie bezpodstawnych oskarżeń. Rosyjskie Ministerstwo Obrony zaprzeczyło, jakoby atak był wymierzony w Polskę, wskazując, że nie planowano celów na jej terytorium. Argumentowano także, że zasięg użytych dronów nie przekracza 700 kilometrów, co miało sugerować przypadkowy charakter naruszenia. Z kolei Sztab Generalny Białorusi wysunął tezę, iż ukraińska wojna elektroniczna miała „wepchnąć” drony w białoruską przestrzeń powietrzną, co przedstawiano jako rzekomą prowokację Kijowa, a nie działania Moskwy. Takie komunikaty wpisywały się w skoordynowaną kampanię dezinformacyjną, której celem było rozmycie faktów i przerzucenie odpowiedzialności z Rosji na inne podmioty.

Drony i dezinformacja. “Anonimowe polskie głosy” w RT Arabic

•

2025-09-17

•

publikacje

Na początku września 2025 roku doszło do poważnego naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej. Podczas rosyjskiego ataku na Ukrainę grupa dronów, zidentyfikowanych przez stronę …

komentarz analityczny

Rosyjskie operacje wpływu w infosferze Ukrainy (lipiec 2025) W lipcu 2025 roku przestrzeń informacyjna Ukrainy była intensywnie atakowana przez rosyjskie narracje dezinformacyjne, które miały na celu podważenie morale społeczeństwa i woli oporu. Przekazy te łączyły emocje strachu, poczucia zdrady oraz cynizmu z triumfalistycznym obrazem Rosji jako strony silnej i zwycięskiej. Całość stanowiła spójny system psychologicznego oddziaływania, którego celem było zdemoralizowanie Ukraińców, podważenie zaufania do Zachodu oraz utrwalenie obrazu nieuchronności rosyjskiego zwycięstwa. Siedem głównych osi propagandy 1. Dyskredytacja władz Ukrainy – „Zełenski jako dyktator i marionetka USA” Rosyjska propaganda systematycznie podważała autorytet prezydenta Ukrainy, przedstawiając go jako skorumpowanego i autorytarnego lidera zależnego od decyzji amerykańskich. Pojawiające się przezwiska w rodzaju „Kim Chen Ze” miały na celu jego ośmieszenie, a równocześnie delegitymizację całego systemu demokratycznego Ukrainy. 2. Zmęczenie wojną i bunt wobec mobilizacji – „represyjny aparat państwa” Przekazy skupiały się na narracjach o brutalnych metodach komisji mobilizacyjnych, rzekomych fałszywych rozkazach i przykładach protestów społecznych. Miały one podsycać strach przed represjami, budować obraz chaosu oraz przekonywać, że państwo znajduje się na granicy rozpadu wewnętrznego. 3. Rosja konsekwentnie wygrywa – „nieuchronność zwycięstwa” Podkreślano kolejne rosyjskie postępy, takie jak zajęcie Chasowego Jaru czy ofensywę pod Pokrowskiem. Utrwalano wrażenie, że Ukraina nie jest w stanie się obronić, a zwycięstwo Rosji to kwestia czasu. W propagandzie pojawiały się też przekazy o rzekomym międzynarodowym uznaniu aneksji okupowanych terytoriów. 4. Technologiczna przewaga Rosji – „precyzyjne i humanitarne uderzenia” Narracje o skuteczności rosyjskich dronów i czołgów T-90M służyły dowodzeniu nieskuteczności sankcji Zachodu. Ataki na infrastrukturę przedstawiano jako „humanitarne” i „racjonalne”, przeciwstawiając je rzekomej brutalności NATO i Ukrainy. 5. Wojna domowa i zdrajcy – „Ukraińcy przeciwko Ukraińcom” Propaganda relatywizowała rosyjską agresję, sugerując, że konflikt jest wewnętrzną „wojną domową”. Żołnierze ukraińscy byli przedstawiani jako najemnicy, przestępcy i zdrajcy, co miało osłabić solidarność społeczną. 6. Podważanie zachodniego wsparcia – „wojna do ostatniego Ukraińca” Rosyjskie przekazy eksploatowały zmęczenie opinii publicznej w Europie i USA. Narracja sprowadzała się do tezy, że Ukraina jest jedynie pionkiem w grze mocarstw, a jej przyszłość zależy od polityki Waszyngtonu, w tym od ewentualnych decyzji Donalda Trumpa. 7. Odwracanie odpowiedzialności za zbrodnie – „prowokacje i fałszywe flagi” Rosja próbowała przypisywać Ukrainie winę za ataki na cywilów, strażaków czy miejsca kultu religijnego. Prowokacje na Zakarpaciu i podpalenia obiektów sakralnych były wykorzystywane do budowy narracji o destabilizacji i rzekomym prześladowaniu mniejszości. Techniki i narzędzia wpływu Kreml stosował wachlarz zróżnicowanych instrumentów. Kluczowe były: masowe działania botów na Telegramie tworzące wrażenie społecznej akceptacji rosyjskiej obecności, rozpowszechnianie fałszywych dokumentów i deepfake’ów, wykorzystanie aplikacji szpiegowskich (np. obowiązkowego komunikatora MAX na Krymie), indoktrynacja młodzieży na okupowanych terytoriach, programy „cyfrowej okupacji” łączące cenzurę i inwigilację z narzucaniem narzędzi komunikacyjnych. Komentarz analityczny Rosyjska dezinformacja wobec Ukrainy w lipcu 2025 r. łączyła klasyczne schematy wojny psychologicznej z nowoczesnymi technikami manipulacji cyfrowej. Celem Kremla było nie tylko podważenie woli obrony, lecz także demoralizacja społeczeństwa, osłabienie więzi obywatelskich oraz zaszczepienie przekonania, że wszyscy aktorzy polityczni działają cynicznie i we własnym interesie. Konstrukcja narracyjna opierała się na dualizmie: Ukraina i Zachód jako skorumpowani, nieefektywni i cyniczni kontra Rosja jako silna, moralnie usprawiedliwiona i technicznie dominująca. Projekt MUGA – Ukraina Publikacja powstała na podstawie bieżącego monitoringu środowiska informacyjnego Ukrainy, realizowanego w ramach projektu MUGA – moduł II („Śledztwa cyfrowe i analiza operacji wpływu na rzecz bezpieczeństwa środowiska informacyjnego społeczeństw Mołdawii, Ukrainy, Gruzji i Armenii”). Projekt jest realizowany przez Fundację INFO OPS Polska oraz DFRLab (Atlantic Council). Działania finansowane są z budżetu państwa w ramach konkursu Ministra Spraw Zagranicznych RP „Dyplomacja publiczna 2024–2025 – wymiar europejski i przeciwdziałanie dezinformacji”. Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autorów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej.

Lęk, zdrada, cynizm – Ukraina w rosyjskiej wojnie narracyjnej

•

2025-09-11

•

publikacje

Rosyjskie operacje wpływu w infosferze Ukrainy (lipiec 2025) W lipcu 2025 roku przestrzeń informacyjna Ukrainy była intensywnie atakowana przez rosyjskie narracje dezinformacyjne, …

komentarz analityczny

Po nocnym naruszeniu polskiej przestrzeni powietrznej (9/10 IX) Kreml wdrożył skoordynowaną kampanię komunikacyjną. Jej sednem nie jest spór o fakty, lecz przejęcie kontroli nad ich interpretacją. Kreml nie ściga się dziś o prawdę faktograficzną, lecz o dominację interpretacyjną – i to w kilku precyzyjnie dobranych liniach przekazu. Sekwencja wypowiedzi była spójna i celowo ułożona. Rzecznik Władimira Putina Dmitrij Pieskow odmówił merytorycznego komentarza, sugerując jednocześnie, że UE i NATO „tradycyjnie” oskarżają Rosję bez argumentów. Równolegle resort obrony FR zapewniał, że Rosja „nie planowała celów na terytorium RP”, a zasięg użytych dronów „nie przekracza 700 km” – techniczne detale mające rozproszyć debatę i podważyć sprawstwo. Białoruski Sztab Generalny (Paweł Murawiejko) dołożył wątek o rzekomym „wepchnięciu” dronów w białoruską przestrzeń przez ukraińskie środki WRE, co miało legitymizować tezę o „przypadkowości” i „reaktywności” działań. W Warszawie chargé d’affaires FR Andriej Ordasz wezwał do „przedstawienia dowodów”, przypominając incydent z listopada 2022 r. jako narracyjny precedens. W "mediach" państwowych szybko wybrzmiała wersja o „ukraińskiej prowokacji” oraz alternatywa: „europejscy podżegacze wojenni” kontra rzekomy „proces pokojowy” wspierany przez USA. Bieżące cele strategii komunikacyjnej Kremla: 🔴Erozja zaufania publicznego – zastraszenie, podważanie wiarygodności polskich instytucji cywilnych i wojskowych poprzez mantrę „braku dowodów”, eksponowanie rzekomych sprzeczności i sugerowanie „nadmiernej reakcji”. 🔴Podsycanie nastrojów antyukraińskich – przerzucanie odpowiedzialności na Kijów: od „celowej prowokacji” po tezę, że Ukraina „wciąga” Polskę i NATO do wojny. 🔴Dezintegrowanie Zachodu – wbijanie klina między Europę a USA („europejscy podżegacze wojenni”) oraz między państwami UE/NATO, by spory o interpretację przełożyć na spory o politykę. 🔴Wymuszenie zmiany polityki – dążenie do redukcji pomocy wojskowej dla Ukrainy i rozszczelnienia reżimu sankcyjnego, co w praktyce oznacza powrót do „pragmatycznych interesów”. 🔴Legitymizacja agresji – budowanie wrażenia, że Rosja nie miała „celów w RP” i działała „wyłącznie reaktywnie”, co rozmywa sprawstwo i odwraca role sprawca–ofiara. Skuteczność tej strategii nie mierzy się liczbą przekonanych do prorosyjskich tez, lecz liczbą zniechęconych i zdezorientowanych. Incydent dronowy stał się testem odporności informacyjnej. Strategia komunikacji Kremla ponownie pokazuje, że walka toczy się nie o fakty, lecz o ich interpretację. Im szybciej instytucje państwowe i opinia publiczna będą identyfikować te mechanizmy – od negacji sprawstwa, przez przerzucanie winy, po rozgrywanie podziałów – tym trudniej będzie Kremlowi osiągnąć swój strategiczny cel.

Dominacja interpretacyjna. Jak Kreml rozgrywa incydent z dronami nad Polską

•

2025-09-11

•

sygnał

W ramach prowadzonego przez nas monitoringu komunikacji strategicznej Kremla analizowaliśmy bieżące wypowiedzi rosyjskich (i białoruskich) urzędników wobec naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej przez …

Rozłam, represje, manipulacja – Mołdawia w rosyjskiej wojnie narracyjnej

•

2025-09-09

•

publikacje

Rosyjskie operacje wpływu w infosferze Mołdawii (lipiec 2025) Lipiec 2025 roku w mołdawskiej przestrzeni informacyjnej to okres intensyfikacji rosyjskich działań propagandowych, które …

komentarz analityczny