Od początku rosyjskiej agresji na Ukrainę, Kreml nie ogranicza swoich działań do militarnej okupacji terytorium, ale równolegle prowadzi szeroko zakrojoną kampanię indoktrynacyjną, której celem jest przekształcenie tożsamości narodowej młodych Ukraińców. Na terenach okupowanych przez Rosję, setki tysięcy ukraińskich dzieci są zmuszane do przyjęcia rosyjskiego imperialistycznego programu nauczania, który zaprzecza ukraińskiej państwowości i gloryfikuje rosyjskie działania wojenne.
W marcu 2023 roku Międzynarodowy Trybunał Karny wydał nakaz aresztowania prezydenta Rosji Władimira Putina za jego rolę w masowych uprowadzeniach ukraińskich dzieci. Uprowadzenia te, które miały na celu przymusową deportację dzieci na terytorium Rosji, stały się symbolem rosyjskiej polityki wymazywania ukraińskiej tożsamości narodowej. Mimo szerokiego nagłośnienia tych wydarzeń, mniej uwagi poświęca się szerszej inicjatywie indoktrynacyjnej, która dotyka setki tysięcy dzieci w całej okupowanej Ukrainie. W ramach prowadzonych śledztw cyfrowych zidentyfikowaliśmy szereg działań indoktrynacyjnych opartych na oddziaływaniu informacyjnym i psychologicznym na ukraińskie dzieci przebywające na terenach okupowanych przez Rosję.
Program imperialistyczny w szkołach
Na terenach okupowanych Rosja narzuca program nauczania, który gloryfikuje rosyjską armię i przedstawia rosyjską inwazję jako misję wyzwoleńczą. Zamiast nauki o historii i kulturze Ukrainy, dzieciom przekazuje się podręczniki, w których odrzucana jest cała idea ukraińskiej narodowości, a dzieci zachęcane są do przyjęcia rosyjskiej tożsamości imperialnej. Podczas zajęć uczniowie są zachęcani do postrzegania Ukrainy jako sztucznego tworu, a Rosji jako naturalnego spadkobiercy ziem ukraińskich.
Władimir Putin, w październiku 2024 roku, na wydarzeniu edukacyjnym, pochwalił nauczycieli pracujących w okupowanych terenach Ukrainy, chwaląc ich za “wyjątkowe zaangażowanie” i “prawdziwą odwagę”. To potwierdza, jak ważne dla Kremla są działania indoktrynacyjne, mające na celu przekształcenie tożsamości dzieci na terenach kontrolowanych przez Rosję.
Zmuszanie ukraińskich nauczycieli do współpracy
Kreml nie ogranicza się jedynie do sprowadzania rosyjskich nauczycieli na okupowane tereny. Wywierana jest również presja na ukraińskich pedagogów, aby zaakceptowali prokremlowski program nauczania. Wykorzystywane są do tego łapówki, groźby, przymus oraz przemoc. Wiele przypadków zastraszania i tortur zostało udokumentowanych przez organizacje takie jak Human Rights Watch. Jeden z ukraińskich dyrektorów szkół, przetrzymywany przez 40 dni, opisywał, że był bity, zanim udało mu się uciec na terytorium kontrolowane przez Ukrainę.
Zamiast ukraińskiego systemu edukacyjnego, wprowadzono program, który usprawiedliwia agresję Rosji i gloryfikuje działania wojskowe. Dzieci uczone są o rzekomym wyzwoleniu Ukrainy przez Rosję i przedstawiane im są fałszywe narracje, mające na celu wpojenie lojalności wobec Kremla.
Militaryzacja dzieci
Indoktrynacja w okupowanych szkołach to nie tylko propaganda historyczna. Rosyjskie władze aktywnie militaryzują ukraińskie dzieci, zachęcając młodzież do wstępowania do rosyjskiej armii i uczestnictwa w specjalnych zajęciach propagandowych, które mają na celu wpojenie wrogości wobec Ukrainy. Jest to bezpośrednie naruszanie praw dziecka i międzynarodowych konwencji.
Presja na rodziców
Rodzice ukraińskich dzieci na terenach okupowanych również są poddawani presji, by zgodzić się na poddanie swoich dzieci indoktrynacji. Władze okupacyjne grożą grzywnami, więzieniem, a nawet odebraniem dzieci tym rodzicom, którzy nie podporządkują się rosyjskim żądaniom. Pomimo tych zagrożeń, wielu ukraińskich rodziców podejmuje wysiłki, aby ich dzieci nadal mogły uczęszczać na zajęcia online z ukraińskimi nauczycielami, co stanowi wyraz ich oporu wobec rosyjskiej okupacji.
Zmiana tożsamości narodowej
Rosyjskie działania na Ukrainie nie ograniczają się do podbojów terytorialnych. Inwazja ma na celu zniszczenie ukraińskiej tożsamości narodowej. Przekształcenie młodych Ukraińców w lojalnych obywateli Rosji jest jednym z kluczowych celów Kremla. Działania te pokazują, że wojna toczy się nie tylko na polach bitew, ale także w umysłach i sercach młodego pokolenia.
Międzynarodowa społeczność musi zwrócić większą uwagę na te przestępcze działania, które mają na celu nie tylko podbój terytorialny, ale także wymazanie całej narodowości. Ukraińskie dzieci, które są zmuszane do przyjęcia rosyjskiej tożsamości, są ofiarami brutalnej polityki Kremla, która narusza wszelkie normy międzynarodowe i prawa człowieka.
Opracował: Tadeusz Kania – Redakcja Disinfo Digest
Publikacja została zrealizowana w ramach projektu MUGA: Przeciwdziałanie dezinformacji i analiza zagrożeń dla bezpieczeństwa informacyjnego w Mołdawii, Ukrainie, Gruzji i Armenii.
Projekt finansowany z budżetu państwa w ramach konkursu Ministra Spraw Zagranicznych RP „Dyplomacja publiczna 2024-2025 – wymiar europejski i przeciwdziałanie dezinformacji”.
Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.
