Rosyjskie operacje wpływu w infosferze Ukrainy (wrzesień 2025)

We wrześniu 2025 roku rosyjskie działania informacyjne wobec Ukrainy osiągnęły wysoki poziom intensywności i koordynacji. Głównym celem Kremla pozostaje erozja morale społeczeństwa, podważenie zaufania do władz i sojuszników oraz wytworzenie przekonania, że wojna jest bezcelowa, a zwycięstwo Ukrainy niemożliwe. Propaganda łączyła tradycyjne wątki psychologiczne z nowymi technikami cyfrowymi, wykorzystując treści generowane przez sztuczną inteligencję oraz masowe operacje botów na platformach TikTok, Telegram i Facebook.

Emocje jako narzędzie kontroli percepcji

Rosyjska narracja we wrześniu 2025 r. koncentrowała się na czterech emocjonalnych osiach:

Strach i zmęczenie – budowane przez przekazy o brutalnych mobilizacjach, „łapankach” prowadzonych przez TCK i masowych ofiarach. Kremlowskie źródła eksponowały obrazy „pochówków bez imienia” i relacje o „ucieczkach z frontu”, mające wzbudzić wśród Ukraińców przekonanie, że państwo poświęca ich życie bez sensu.

Rozpacz i beznadzieja – wzmocnione narracjami o bankructwie państwa, korupcji w wojsku i nieuchronności klęski. Używano języka katastrofy: „zniszczony kraj”, „stracone pokolenie”, „wojna bez końca”.

Izolacja – konsekwentnie akcentowano „zmęczenie Zachodu wojną” i selektywnie przytaczano wypowiedzi zachodnich polityków (Trump, Macron, Rütte), aby wytworzyć wrażenie osamotnienia Ukrainy. Wątki te łączono z przekazami o „wrogości Polski” i „obojętności NATO”.

Nieufność wewnętrzna – Rosyjskie media i kanały Telegram powielały personalne ataki na prezydenta Zełenskiego, określanego jako „narkoman i dyktator”. Celem było wytworzenie wrażenia, że władze są skorumpowane i działają wyłącznie w interesie Zachodu.

Wiodące osie propagandy

1. Dyskredytacja władz i państwa
   Narracje o „państwie złodziei” i „złotych daczach dowódców” miały ugruntować przekonanie o upadku moralnym elit. Ataki personalne na Zełenskiego łączono z insynuacjami o „nielegalnym przedłużeniu kadencji” i „uzależnieniu od narkotyków”.
2. Defetyzm i dehumanizacja armii
   W materiałach pojawiały się zmanipulowane filmy AI przedstawiające „żołnierzy-kanibali” i „brutalne samosądy”, tworzące wrażenie rozkładu w armii. Wątki o „ukrywaniu ciał” i „milczących cmentarzach” miały wzmacniać poczucie zdrady i bezsensu walki.
3. Zachód wykorzystuje Ukrainę
   Hasła o „wojnie do ostatniego Ukraińca” i „sprzedaży broni za łapówki” podtrzymywały przekonanie, że USA i NATO traktują Ukrainę instrumentalnie. Wzmacniały to zmanipulowane wpisy o „konfliktach z Polską” i „prowokacjach SBU przeciw NATO”.
4. Rosja jako racjonalny gwarant pokoju
   Kreml promował wizerunek Rosji jako strony prowadzącej „ograniczoną i precyzyjną operację wojskową”. Slogany o „neutralizacji celów wojskowych” i „ochronie cywilów” miały legitymizować agresję i tworzyć kontrast wobec rzekomego chaosu w Kijowie.

Techniki i narzędzia wpływu

Rosja rozszerzyła skalę swoich działań w infosferze:

• Treści generowane przez AI – co najmniej 30 filmów z wygenerowanymi twarzami i głosami, udających świadectwa żołnierzy lub cywilów.
• Botfarmy i trolle – sieci kont na TikToku i Telegramie koordynowały kampanie #stopmobilization i #zelenskyclown, tworząc iluzję masowego buntu.
• Cyfrowa okupacja – wymuszanie użycia rosyjskich komunikatorów na terenach okupowanych i blokowanie zachodnich mediów.
• Operacje psychologiczne – fałszywe doniesienia o „ucieczce ministra Kuleby”, „śmierci generałów” czy „buncie w Kijowie”.
• Cyberataki – grupy UAC-0099 i KillNet prowadziły kampanie phishingowe i publikowały mapy „podziału Ukrainy” między państwa NATO.

Wydarzenia i incydenty propagandowe

W połowie miesiąca rozpoczęto operację medialną „Russkij Mir”, w ramach której na okupowanych terenach montowano bezpłatne anteny satelitarne z 20 kanałami propagandowymi. Równolegle prowadzono kampanię w Telegramie o „terroryzmie SBU”, przypisując Ukrainie ataki w Forosie i na Krymie. Na TikToku pojawiły się filmy AI z rzekomymi „zeznaniami” żołnierzy o dezercjach i handlu bronią.

Działania obronne Ukrainy

Ukraińskie instytucje informacyjne i bezpieczeństwa kontynuowały blokady źródeł propagandy. Zablokowano 15 zagranicznych portali powiązanych z Kremlem, a sankcjami objęto 167 osób i organizacji zaangażowanych w dystrybucję dezinformacji, w tym Dialogue, Struktura i Social Design Agency. Centrum Oporu Narodowego odnotowało wzrost przypadków cyfrowej okupacji na Krymie i w Donbasie.

Komentarz analityczny

Rosyjska wojna informacyjna wobec Ukrainy we wrześniu 2025 r. charakteryzowała się dalszą integracją komponentów cyfrowych i psychologicznych. Wykorzystanie sztucznej inteligencji i form pseudoautentycznych świadectw znacząco podniosło efektywność dezinformacji. Głównym celem Kremla pozostaje kontrola interpretacji wojny – poprzez połączenie trzech elementów: defetyzmu, personalnej dyskredytacji i narracji o „racjonalnym pokoju”. W rezultacie Rosja dąży do osłabienia woli oporu społeczeństwa ukraińskiego i utrwalenia wizerunku Zachodu jako cynicznego manipulatora.

Projekt MUGA – Ukraina
Publikacja powstała na podstawie bieżącego monitoringu środowiska informacyjnego Ukrainy, realizowanego w ramach projektu MUGA – moduł II („Śledztwa cyfrowe i analiza operacji wpływu na rzecz bezpieczeństwa środowiska informacyjnego społeczeństw Mołdawii, Ukrainy, Gruzji i Armenii”). Projekt jest realizowany przez Fundację INFO OPS Polska oraz DFRLab (Atlantic Council).

Działania finansowane są z budżetu państwa w ramach konkursu Ministra Spraw Zagranicznych RP „Dyplomacja publiczna 2024–2025 – wymiar europejski i przeciwdziałanie dezinformacji”. Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autorów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej.