Mołdawia odgrywa kluczową rolę w strategicznych planach Federacji Rosyjskiej dotyczących utrzymania wpływów w Europie Środkowo-Wschodniej. Rosja stosuje skoordynowane operacje psychologiczne, które obejmują szeroką gamę technik manipulacyjnych mających na celu destabilizację polityczną, podważenie zaufania do integracji europejskiej i NATO, a także wzmocnienie prorosyjskich nastrojów w społeczeństwie mołdawskim.

Niniejszy komentarz analityczny omawia stosowane techniki, taktyki, ze szczególnym uwzględnieniem tematów związanych z Unią Europejską (UE), NATO oraz tożsamością narodową Mołdawii.

Rosja prowadzi złożone i systematyczne operacje psychologiczne w Mołdawii, które są częścią szerszej strategii mającej na celu utrzymanie wpływów w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Celem tych działań jest osłabienie prozachodnich aspiracji Mołdawii, destabilizacja polityczna oraz wzmacnianie prorosyjskich postaw w społeczeństwie. Narzędziami do realizacji tych celów są manipulacja informacyjna, dezinformacja oraz wykorzystywanie wrażliwych kwestii społecznych, gospodarczych i geopolitycznych.

Główne cele działań psychologicznych

Podważenie zaufania do rządu Mołdawii: Rosja przedstawia mołdawski rząd jako niekompetentny, skorumpowany i autorytarny. Akcentuje błędy polityczne, gospodarcze i symboliczne, takie jak zarządzanie kryzysem gazowym czy nieudane projekty związane z integracją europejską.

Osłabienie dążeń do integracji z Zachodem: Kreowanie narracji, że integracja z UE przyniesie Mołdawii więcej szkód niż korzyści. Twierdzenia te koncentrują się na domniemanych negatywnych skutkach gospodarczych, społecznych i kulturowych, takich jak utrata ziemi rolnej, suwerenności oraz tradycyjnych wartości.

Dyskredytacja NATO i współpracy wojskowej z Zachodem: Sojusz Północnoatlantycki jest przedstawiany jako agresor, który chce wciągnąć Mołdawię w konflikt z Rosją, a także jako zagrożenie dla neutralności konstytucyjnej kraju.

Eksploatacja konfliktów wewnętrznych i tożsamościowych: Rosja wzmacnia podziały regionalne i etniczne, m.in. poprzez wspieranie narracji o marginalizacji Gagauzji i Naddniestrza. Propaganda skupia się także na kwestii „rumunizacji” Mołdawii, przedstawiając ją jako atak na tożsamość narodową.

Najważniejsze techniki i taktyki

Dezinformacja i manipulacja narracyjna: Rosyjskie perswazje są centralnie koordynowane i powielane przez różnorodne kanały, takie jak Telegram, prorosyjskie portale internetowe i media społecznościowe. Przykładem jest perswazja, że integracja z UE doprowadzi do wywłaszczenia mołdawskich rolników, co ma wzbudzać lęk przed stratami ekonomicznymi. 

Wykorzystanie kryzysów i błędów rządu: Rosja skutecznie eksploatuje wszelkie problemy polityczne i gospodarcze, takie jak audyt zadłużenia wobec Gazpromu czy kryzys gazowy, aby przedstawiać rząd jako nieudolny i zależny od UE. Segmentacja odbiorców: Narracje są dostosowywane do różnych grup społecznych: młodzież jest ostrzegana przed „indoktrynacją proeuropejską” w szkołach, rolnicy przed utratą ziemi, a mieszkańcy regionów autonomicznych przed marginalizacją.

Narracje o upadku Zachodu i NATO: Podkreślanie wewnętrznych podziałów na Zachodzie, np. w kwestiach wsparcia dla Ukrainy czy polityki migracyjnej, ma osłabić wiarę w stabilność i przyszłość Unii. NATO z kolei jest przedstawiane jako organizacja militarna zagrażająca pokojowi i neutralności Mołdawii.

Wzmacnianie lęków i obaw społecznych: Narracje o budowie obozów dla migrantów na terytorium Mołdawii, militaryzacji kraju przez NATO oraz możliwości wybuchu konfliktu z Rosją są typowym przykładem działań mających na celu wzbudzenie niepokoju społecznego.

Perswazje związane z NATO Narracje anty-NATO są kluczowym elementem rosyjskiej propagandy w Mołdawii. Kreują obraz Sojuszu jako agresora, który chce zlikwidować neutralność Mołdawii, wciągnąć kraj w konflikt z Rosją oraz wymusić militaryzację społeczeństwa. NATO jest przedstawiane jako organizacja, która dąży do likwidacji mołdawskiej neutralności konstytucyjnej, co budzi opór w społeczeństwie. Twierdzenia, że integracja z NATO sprowokuje Rosję do działań militarnych przeciwko Mołdawii, wzmacniają strach przed wojną. NATO jako narzędzie dominacji USA: Rosja propaguje Perswazje, że NATO służy interesom Stanów Zjednoczonych, a nie państw członkowskich, co ma na celu osłabienie poparcia dla współpracy wojskowej z Sojuszem.

Perswazje związane z Zachodem Rosja prezentuje Unię Europejską jako organizację w kryzysie, której działania przynoszą więcej szkód niż korzyści: Rozłam w UE: Narracje wskazują na brak jedności wśród państw członkowskich, np. w kwestiach wsparcia dla Ukrainy, co ma sugerować, że Mołdawia nie może liczyć na stabilne wsparcie z UE. Utrata suwerenności i tożsamości: Integracja z UE jest przedstawiana jako zagrożenie dla tradycyjnych wartości, tożsamości narodowej i niezależności politycznej Mołdawii.

Problemy gospodarcze: Rosja promuje narracje, że integracja z UE doprowadzi do wzrostu ubóstwa, utraty ziemi rolnej i marginalizacji ekonomicznej.

Konsekwencje działań psychologicznych

Podział społeczeństwa: Rosja skutecznie wzmacnia istniejące podziały polityczne, etniczne i regionalne, co prowadzi do wzrostu napięć wewnętrznych w Mołdawii oraz osłabienia zaufania do rządu i procesów demokratycznych: Narracje o „fałszerstwach wyborczych” i autorytarnych działaniach rządu podważają wiarę obywateli w instytucje państwowe. 

Opóźnienie integracji z UE i NATO: Tworzenie negatywnego obrazu UE i NATO może zniechęcać obywateli do wspierania dalszych reform i procesów integracyjnych.

Rosja prowadzi szeroko zakrojone i dobrze zorganizowane działania psychologiczne mające na celu destabilizację Mołdawii, osłabienie jej prozachodniego kursu i wzmocnienie prorosyjskich wpływów. Kluczowym elementem tych działań są Perswazje antyunijne i anty-NATO, które skutecznie wykorzystują lokalne problemy polityczne, gospodarcze i społeczne. Walka z rosyjską propagandą wymaga kompleksowego podejścia, obejmującego zarówno działania edukacyjne, jak i wzmacnianie współpracy z międzynarodowymi partnerami.

Opracował: Redakcja Disinfo Digest

Publikacja powstała w oparciu o raport Badanie środowiska informacyjnego Mołdawii, który powstał w ramach projektu MUGA, realizowanego przez Fundację INFO OPS Polska i DFRLab (Atlantic Council). Jego celem jest szczegółowe zbadanie i opisanie środowiska informacyjnego Mołdawii oraz sposobów, w jakie podmioty zewnętrzne, ze szczególnym uwzględnieniem Rosji, wykorzystują je do prowadzenia operacji dezinformacyjnych i wywierania wpływu (FIMI).

Publikacja powstała w oparciu o Raport: Badanie środowiska informacyjnego Mołdawii