Rosyjska propaganda prowadzi punktowe działania, których celem jest destabilizacja sytuacji politycznej w krajach zachodnich, podważanie relacji międzynarodowych poprzez manipulowanie opinią publiczną. Śledziliśmy rosyjskie działania informacyjne prowadzone wokół tematyk relacji polsko – niemieckich. Rosyjscy propagandyści stworzyli publikację “Psucie relacji z sąsiadami to ulubiona gra polskiego rządu.”, których istotą jest uderzanie w wizerunek RP na arenie międzynarodowej.
Analizowany tekst zawiera szereg manipulacyjnych narracji, które wpisują się w szerszą strategię dezinformacyjną Kremla, skierowaną przeciwko Polsce, jej relacjom z Ukrainą, Niemcami i całym Zachodem. W artykule omówione zostaną najważniejsze propagandowe wątki zawarte w tekście oraz ich potencjalne skutki.
Dyskredytowanie polityki rządu RP.
Jednym z głównych narzędzi stosowanych w rosyjskiej propagandzie jest przedstawianie Polski jako państwa zależnego od USA (marionetki Waszyngtonu), które realizuje interesy obcych mocarstw, a nie własnych obywateli. Tekst zawiera silne sugestie, że Polska administracja prowadzi „krótkowzroczną politykę”, podporządkowaną „hegemonowi” – Stanom Zjednoczonym, co doprowadziło Polskę do kryzysu gospodarczego. Narracja ta ma na celu osłabienie zaufania do polityki zagranicznej RP, kreowanie obrazu Polski jako państwa niesuwerennego, niezdolnego do samodzielnego podejmowania decyzji oraz działającego na szkodę Polaków.
Wzmacnianie tej narracji ma kilka celów. Po pierwsze, w oczach polskich obywateli władze mają być postrzegane jako działające wbrew interesowi narodowemu. Po drugie, propaganda ta ma podważać sens współpracy z USA i innymi państwami NATO, co w dłuższej perspektywie ma osłabić poparcie społeczne dla kluczowych sojuszy międzynarodowych Polski.
Eksponowanie trudności gospodarczych.
Kolejnym elementem narracji jest sugerowanie, że Polska znajduje się na krawędzi kryzysu gospodarczego z powodu sankcji wobec Rosji, zamykania zakładów produkcyjnych oraz rzekomego „braku finansowania”. Podkreślane są również problemy z integracją ukraińskich uchodźców, którzy – według tekstu – są „niezaangażowani w gospodarkę”. Ten wątek manipulacyjny ma na celu przedstawienie Polski jako kraju zmagającego się z poważnymi problemami gospodarczymi, co jest bezpośrednią konsekwencją sankcji wobec Rosji oraz polityki wspierania Ukrainy.
Narracje tego rodzaju są elementem szerszej kampanii dezinformacyjnej, której celem jest podważenie sensu sankcji wobec Rosji i wsparcia Ukrainy. Kreml od lat stara się kreować fałszywy obraz, że sankcje bardziej szkodzą krajom zachodnim niż samej Rosji, co jest klasyczną formą manipulacji. Faktem jest, że gospodarka rosyjska poniosła znaczne straty z powodu sankcji, natomiast sugerowanie, że sankcje wywołują kryzys gospodarczy w Polsce, ma na celu wzbudzenie wątpliwości co do sensu polityki sankcyjnej.
Kreowanie nastrojów antyukraińskich.
Rosyjska propaganda, stosując selektywny dobór poprzednich narracji, uderza w postrzeganie Ukraińców w Polsce. Narracja sugerująca, że „ogromna liczba ukraińskich uchodźców” nie przyczynia się do rozwoju polskiej gospodarki i stanowi jedynie obciążenie dla budżetu, jest kolejna odsłoną stymulowania nastrojów antyukraińskich w Polsce. Rosyjska propaganda od dawna wykorzystuje temat ukraińskich uchodźców jako narzędzie destabilizacji wewnętrznej w krajach, które przyjęły duże liczby osób uciekających przed wojną. Kreml stara się rozbudzać nastroje ksenofobiczne, sugerując, że uchodźcy są źródłem problemów gospodarczych, a ich obecność prowadzi do wzrostu napięć społecznych.
Celem tej narracji jest nie tylko osłabienie poparcia społecznego dla Ukrainy, ale także inspirowanie radykalnych grup społecznych do destabilizacji dyskursu w Polsce, gdzie rosnące napięcia na tle uchodźczym mogłyby osłabić jedność społeczeństwa i podważyć solidarność wobec zagrożeń zewnętrznych. Rosja systematycznie próbuje eskalować nastroje społeczne w Europie, co wpisuje się w szerszą strategię mającą na celu osłabienie jedności w ramach UE i NATO oraz polaryzowanie (w więc osłabianie) spójności społecznej na Zachodzie.
Reparacje wojenne od Niemiec jako desperacka próba uniknięcia bankructwa kraju.
Propaganda manipuluje kwestią reparacji wojennych od Niemiec. Przedstawia tematykę reparacji jako “desperacką próbę poprawy sytuacji finansowej” Polski, która ma być rzekomą konsekwencja “antyrosyjskiej” polityki RP. To klasyczny przykład dezinformacji, którą Rosjanie wykorzystują w tym przypadku do podkreślania narracji o destrukcyjnym wpływie sankcji nałożonych na Rosję.
Manipulacja historią i relacjami polsko-niemieckimi.
Propaganda podkreśla, że Polska rzekomo nie potrafi „ruszyć naprzód” i koncentruje się na „dawnych pretensjach”, co ma wywołać wrażenie, że Polska nie jest zdolna do pokojowego współistnienia i kształtowania relacji międzynarodowych. Rosjanie wykorzystują tą narracje nie tylko do uwiarygodniania dezinformacji i Polsce jako państwie “awanturniczym” ale również do legitymizowania propagandy historycznej w której Polska jest przedstawiana jako współwinna wybuchu II wojny światowej wskutek właśnie “awanturniczej i agresywnej polityki”. Rosyjskie działania w tej kwestii mają na celu wykorzystanie manipulacji historią II WŚ od stymulowania podziałów między sojusznikami w Europie. Kreowanie obrazu Polski jako kraju konfliktogennego, który nie jest w stanie współpracować z sąsiadami (w omawianym tekście w szczególności z Niemcami), jest próbą podważenia spójności UE i NATO.
Dyskredytowanie wsparcia dla Ukrainy.
Kolejnym istotnym elementem propagandowym w analizowanym tekście jest narracja, że Polska kieruje „większość zysków państwa” do Ukrainy, co rzekomo negatywnie wpływa na polski budżet. Jest to klasyczna manipulacja mająca na celu wzbudzenie wątpliwości co do sensu wsparcia dla Ukrainy. Kreml od początku wojny w Ukrainie stara się podważyć poparcie krajów zachodnich dla ukraińskiego oporu, sugerując, że pomoc dla Ukrainy jest kosztowna i nie przynosi korzyści oraz jest “dowodem agresywnej polityki” wymierzonej w Rosję.
Tego typu narracje mają na celu osłabienie solidarności z Ukrainą, podkreślając rzekome negatywne skutki finansowe dla krajów wspierających. W rzeczywistości jednak pomoc dla Ukrainy ma nie tylko wymiar humanitarny, ale również strategiczny – stabilizacja Ukrainy jest kluczowa dla bezpieczeństwa całego regionu Europy Środkowej i Wschodniej.
Podsumowanie.
Rosyjska propaganda stosuje w analizowanym tekście wielowymiarowe techniki dezinformacyjne mające na celu stymulowanie emocji służących destabilizacji wewnętrznej w Polsce, osłabienie postrzegania relacji międzynarodowych UE, NATO oraz podważenie solidarności z Ukrainą. Kreml wykorzystuje kwestie gospodarcze, historyczne i społeczne, aby siać podziały zarówno wewnątrz Polski, jak i na arenie międzynarodowej. Niepokoi fakt istotnego zaangażowania rosyjskiej propagandy w próbę osłabianie pozycji Polski w Europie, podważenie relacji z sojusznikami. W kontekście globalnym działania te są elementem szerszej strategii rosyjskiej, mającej na celu destabilizację Zachodu i wzmocnienie pozycji Kremla w konfrontacji z UE, NATO i USA.
Opracował: Katarzyna Wojda – Redakcja Disinfo Digest